سرگذشت کندوها (رمان)
عنوان کتابی از جلال آل احمد. سرگذشت کندوها رمانی تمثیلی است که ماجراهایش در زمان و مکان (روستا)یی نامشخص می‌گذرد. کتاب را نخستین بار انتشارات رواق در سال 1333 در 78 صفحه و تا زمان انقلاب این ناشر و انتشارات جاویدان در چندنوبت چاپ کرده‌اند. طی چهاردهه‌ی اخیر نیز کتاب توسط چندده ناشر مختلف به اشکال گوناگون چاپ و تجدید چاپ شده است. شخصیت‌های اصلی و مهم رمان عبارتند از: کمندعلی بک (روستایی باغدار) و شاباجی خانم بزرگه (ملکه‌ی کندوهای عسل)
رمان با زاویه‌ی دید بیرونی و به شیوه‌ی دانای کل روایت می‌شود. کتاب در سه فصل نوشته شده است.
پی‌رنگ
در فصل اول کتاب با کمندعلی بک آشنا می‌شویم و می‌بینیم چه‌گونه صاحب کندو می‌شود و کندوها را تکثیر می‌کند و باز هم تلاش می‌کند تا با نارو زدن به زنبورها روزگارش را رونق دهد. در فصل دوم که از نگاه زنبورها روایت می‌شود، می‌بینیم که زنبورها چه‌طور به غارت کمندعلی بک خو کرده‌اند یا گمان می‌کنند این بلا یا سرنوشتی است که نصیبشان شده و به راحتی حاصل تلاش و دسترنجشان را تقدیم او می‌کنند. نهایتا طمع کمندعلی بک اوضاع را به هم می‌ریزد و در بخش سوم داستان می‌بینیم که با کوچ و رفتن زنبورها صاحب زنبورها خانه‌خراب می‌شود.
تفسیر رمان
در رمان فکر بازگشت به سنت و رو آوردن به ارزش‌های فرهنگی گذشته در قالب داستانی تمثیلی بیان شده است. زنبورهایی که مورد بهره‌کشی کمندعلی بک قرار می‌گیرند و تنها راه چاره را کوچ کردن دسته‌جمعی به سرزمین آباء و اجدادی می‌بینند، تمثیلی هستند از ملت‌هایی که تحت سلطه‌ی دولت‌های استثمارگر، حاصل رنج و زحمات خود را از دست می‌دهند و چاره‌ای جز بازگشت به فرهنگ سنتی و ملی خود ندارند. اعتقاد به حفظ سنت‌ها و فرهنگ گذشته را آل احمد نه تنها در درون‌مایه‌ی اصلی رمان، بلکه در اجزای آن نیز القا می‌کند.