کوفه
کوفه
شهری در کرانۀ غربی رود فرات، به فاصلۀ ۱۰کیلومتری شمال شرقی نجف و ۱۷۰کیلومتری جنوب بغداد، با ۱۱۰هزار نفر جمعیت (۲۰۰۳). به همراه سامرا، کربلا، و نجف یکی از چهار شهر مهم عراق است که برای شیعیان اهمیتی خاص دارد و مرکز حکومت حضرت علی (ع) بود. کوفه در زمان خلافت عمر و پس از پیروزی اعراب مسلمان بر ساسانیان در جنگ قادسیه به دست سعد بن ابی‌وقاص بنا شد (۱۷ق) و با پیشروی اعراب به سمت شمال اهمیت یافت. پس از شهادت امام حسین (ع)، مختار ثقفی کوفه را اشغال، و کسانی را که از تشیع پیروی نمی‌کردند قتل عام کرد (۶۶ق). پس از شکست مختار از مُصعب بن زبیر در ۶۷ق، مصعب بسیاری از کوفیان را، از راه انتقام‌جویی، کشت. خوارج در ۱۲۷ق کوفه را از اشغال کردند. با روی کارآمدن عباسیان کوفه مقر خلافت شد، اما با احداث بغداد اهمیت خود را ازدست داد. قرمطیان در ۳۱۲ق کوفه را تسخیر و تاراج کردند، ولی پس از آن‌که مقر حکومت خود را به حله منتقل کردند (۴۹۵ق) کوفه اهمیت خود را ازدست داد و از زمان مغولان به بعد نامی از این شهر به میان نیامده است. کوفه در زمان امویان و عباسیان مرکز فضل و دانش بود و با بصره رقابت می‌کرد. خط کوفی منسوب به این شهر است. حضرت علی (ع) در کوفه به شهادت رسید؛ مسجدی که حضرت در آن ضربت خورد هنوز باقی است.