کارگزاری خارجی

کارگزاری خارجی (foreign service)

کارگزاری خارجی عبارت از سازمانی متشکل از کارکنانی آموزش‌دیده موسوم به دیپلمات است که با بر عهده داشتن نمایندگی کشور خویش در مناسبات با دیگر کشورها یا سازمان‌های بین‌المللی، به اجرای سیاست خارجی حکومت خود یاری می‌رسانند. کارگزاری‌های خارجی نوعاً بخشی از وزارت امور خارجۀ کشورها به شمار می‌روند. بیشتر کارگزاری‌های خارجی بزرگ در هر کشوری که با آن روابط دیپلماتیک دارند دارای سفارت‌خانه، کنسول‌گری‌ها، و مراکز تجاری و فرهنگی هستند. ریاست هر سفارتخانه با سفیری است که از کمک دیپلمات‌ها و رایزن‌های متعددی که وظایف گوناگونی بر عهده دارند برخوردار است. بخش‌های سیاسی و اقتصادی، دربارۀ تحولات کشور میزبان گزارش‌هایی تهیه می‌کنند. بخش کنسولی، به اتباعی که در کشور میزبان زندگی یا به آن سفر می‌کنند در زمینۀ مسائل تجاری و حقوقی یاری می‌رساند و برای اتباعی از کشور میزبان که خواستار سفر به کشور متبوع‌ کارگزاری باشند روادید صادر می‌کند. بخش فرهنگی نیز به ترویج فرهنگ کشور متبوع کارگزاری در کشور میزبان ‌پردازد. دیپلمات‌های مقیم کشور‌ی خارجی از امتیازاتی معروف به مصونیت‌های دیپلماتیک برخوردارند: آن‌ها تابع قوانین مدنی و کیفری کشور میزبان نیستند؛ آزادند که با حکومت خودشان ارتباط برقرار کنند؛ و محوطه و ساختمان‌های سفارت جزو قلمرو دولت متبوع سفارت‌خانه شناخته می‌شوند. هر کشوری می‌تواند دیپلمات کشور دیگری را که عنصری نامطلوب تشخیص دهد، با اعلام وی به عنوان عنصری نامطلوب، از کشور اخراج کند. برخی از کشورها دیپلمات‌ها را گروگان گرفته‌اند ایران). پس از جنگ جهانی دوم، به ویژه در دوران جنگ سرد، دیپلماسی دگرگون شد. امروزه سران دولت‌ها مستقیماً در کنفرانس‌های سران به تبادل نظر می‌پردازند. وزرای امور خارجه به دیپلماسی رفت و برگشتی ـ پرواز بین پایتخت‌ها و اجرای مذاکرات مستمر ـ می‌پردازند. این تحولات از اهمیت نقش نمایندگان کارگزاری‌های خارجی در سیاست‌گذاری مستقیم کاسته است.