جلوه های ویژه در سینمای ایران
جِلوِه‌های ویژه در سینمای ایران
جلوه‌های ویژه تقریباً در فیلم‌هایی که قبل از انقلاب ساخته شد نمود نظرگیری نداشت. مهم‌ترین جلوه‌های ویژه (یا به‌تعبیر آن زمان حقه‌های سینمایی)، در فیلم‌های ولگرد (مهندس محسن بدیع، ۱۳۳۱ش)، امیرارسلان نامدار (عنایت‌الله فمین، ۱۳۳۴)، شب‌نشینی در جهنم (ساموئل خاچیکیان و موشق سارواریان، ۱۳۳۶) و داماد فراری (احمد شیرازی، ۱۳۴۵) انجام شد که بعضی از آن‌ها بیش از جلوه‌های ویژۀ دو دهۀ ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ اثرگذار بودند. آن‌چه در این فیلم‌ها انجام می‌شد، به توانایی فردی و ذوق مدیران فیلم‌برداری بستگی داشت و فناوری و امکانات موجود جهان سینما در انجام آن‌ها چندان دخیل نبود. جلوه‌های ویژه در سال‌های پس از انقلاب به افراد تحصیل‌کرده‌ای مانند محمد آلادپوش، ایرج تقی‌پور، صادق نوذری، عبدالحمید قدیریان، محمدرضا شرف‌الدین و غلام‌رضا آزادی سپرده شد که کار خود را بیش‌وکم هماهنگ با سایر عوامل فیلم، مانند کارگردان، مدیر فیلم‌برداری و طراح صحنه پیش می‌بردند. خالقان جلوه‌های ویژه در این سال‌ها موفق شدند در فیلم سایۀ خیال (۱۳۶۹) برای بار نخست از پردۀ آبی؛ در ناصرالدین‌شاه آکتور سینما (۱۳۷۰) از جلوه‌های ویژۀ رایانه‌ای؛ در گذرگاه (۱۳۶۵) از تمهید نقاشی روی شیشه؛ در عملیات کرکوک (۱۳۷۰) از مدل‌سازی و ماکت؛ در اسکادران عشق (۱۳۷۶) از تصویر پس‌زمینه و در عشق فیلم (۱۳۸۱) از انتقال نگاتیو بر روی دیسک سخت برای تبدیل به دیجیتال و سپس اجرای تروکاژ و تبدیل دوبارۀ نگاتیو استفاده کنند. همچنین فیلم‌هایی که در این سال‌ها دربارۀ جنگ ایران و عراق ساخته شد، افکت، انفجار و جلوه‌های ویژه‌ای را باب کرد که تا پیش از آن در سینمای ایران بی‌سابقه بود. زبده‌ترین متخصصین جلوه‌های ویژۀ میدانی در سینمای ایران محسن روزبهانی، محمدرضا شرف‌الدین، ایمان کرمیان و داوود رسولیان بوده‌اند.