وایلدر، بیلی (۱۹۰۶ـ ۲۰۰۲)
وایْلْدِر، بیلی (۱۹۰۶ـ ۲۰۰۲)(Wilder, Billy)
کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس امریکایی، زادۀ اتریش. در فیلم‌های او نوعی طنز تلخ و نگاه بدبینانه به جامعۀ امریکا به‌چشم می‌خورد. ازجمله فیلم‌های اوست: غرامت مضاعف[۱] (۱۹۴۴) که از نخستین نمونه‌های فیلم نُوار[۲] است؛ تعطیلات ازدست‌رفته[۳] ( ۱۹۴۵)، سانست بولوارد (بلوار سانست)[۴] (۱۹۵۰)، و کمدی‌های بعضی‌ها داغشو دوست دارن[۵] (۱۹۵۹) و آپارتمان[۶] (۱۹۶۰). بیلی وایلدر کارش را با فیلم‌نامه‌نویسی در آلمان آغاز کرد و نخستین فیلمش را در فرانسه ساخت. در ۱۹۳۴ به امریکا رفت و بر روی چند فیلم‌نامه برای ارنست لوبیچ[۷] کار کرد. نخستین فیلم او در هالیوود بزرگ و کوچک[۸] (۱۹۴۲) نام داشت؛ سپس همکارفیلم‌نامه‌نویس و کارگردان چند فیلم کلاسیک هالیوود بود و موقعیتش را در مقام استاد آثار کمدی و جدی تثبیت کرد. بیلی وایلدر دوبار جایزۀ اسکار بهترین کارگردانی و سه‌بار جایزۀ بهترین فیلم‌نامه را دریافت کرده است. برخی از فیلم‌های فراوان او عبارت‌اند از پنج قبر تا قاهره[۹] (۱۹۴۳)، تک‌خال در آستین[۱۰] (۱۹۵۱)، بازداشتگاه ۱۷[۱۱] (۱۹۵۳)، سابرینا[۱۲] (۱۹۵۴)، عشق در بعدازظهر[۱۳] (۱۹۵۷)، شاهد برای پی‌گرد[۱۴] (۱۹۵۷)، یک دو سه[۱۵] (۱۹۶۳)، و شیرینیِ شانسی[۱۶] (۱۹۶۶). در ۱۹۸۶ جایزۀ یک عمر فعالیت سینمایی از سوی مؤسسۀ فیلم امریکا[۱۷] و در ۱۹۸۷ جایزۀ یادمان اروینگ تالبرگ[۱۸] به او اعطا شده است.
- ↑ Double Indemnity
- ↑ film noir
- ↑ The Lost Weekend
- ↑ Sunset Boulevard
- ↑ Some Like It Hot
- ↑ The Apartment
- ↑ Ernst Lubitsch
- ↑ The Major and the Minor
- ↑ Five Graves to Cairo
- ↑ Witness for the Prosecution
- ↑ Stalag 17
- ↑ Sabrina
- ↑ Love in the Afternoon
- ↑ Witness for the Prosecution
- ↑ One, Two, Three
- ↑ The Fortune Cookie
- ↑ American Film Institute
- ↑ Irving Thalberg Memorial Award