جایو زیانگ

جائو زیانگ (۱۹۱۹- ۲۰۰۵م)(Zhao Ziyang)

جایو زیانگ Zhao Ziyang
زادروز	۱۹۱۹م
درگذشت	۲۰۰۵م
ملیت	چینی
شغل و تخصص اصلی	دولتمرد
گروه مقاله	تاریخ جهان

جائو زيانگ

دولتمرد چینی، نخست‌وزیر (۱۹۸۰ـ۱۹۸۷) و رهبر حزب کمونیست چین (۱۹۸۷ـ۱۹۸۹). اصلاحات او شامل خودمدیریتی و ایجاد انگیزه‌های مادی برای کارگران و کارخانه‌ها بود. پس از کشتار میدان تیان‌آنمن، در ژوئن ۱۹۸۹، مقام دبیرکلی و دیگر سمت‌های خود را از دست داد. جائو فرزند زمین‌دار ثروتمندی در ایالت هِنان بود که در ۱۹۳۲ به اتحادیۀ جوانان کمونیست پیوست و در جنگ رهایی‌بخش (۱۹۳۷ـ۱۹۴۹) از فعالان زیرزمینی حزب کمونیست بود. از ۱۹۵۱ در گوانگ‌دونگ در حزب به شهرت رسید. او از حامیان اصلاحات لیو شائوچی بود؛ او را در انقلاب فرهنگی (۱۹۶۶ـ۱۹۶۹) از سِمت رهبر حزب در گوانگ‌دونگ برکنار کردند و در خیابان‌های کانتون با کلاه ابلهان گرداندند. و در ۱۹۷۱ برای کار به مغولستان داخلی فرستادند. چوئن‌لای در ۱۹۷۳ به او اعادۀ حیثیت کرد. جائو زیانگ را در ۱۹۷۵ در مقام نخستین دبیر حزب در سیچوان، بزرگ‌ترین ایالت چین، به آن ایالت فرستادند. در سیچوان اصلاحات ریشه‌ای و موفقی را بر پایۀ بازار در روستاها به اجرا گذاشت که به افزایش سریع محصولات انجامید. در ۱۹۷۷، دنگ شیائو پینگ او را در مقام عضو علی‌البدل وارد دفتر سیاسی کرد و جائو در ۱۹۷۹ به عضویت کامل آن درآمد. جائو، پس از شش ماه خدمت در سمتِ معاونت نخست‌وزیر، در ۱۹۸۰ نخست‌وزیر و در ژانویۀ ۱۹۸۷ دبیرکل حزب کمونیست شد. از اصلاحات اقتصادی او به‌سبب تورم‌زایی انتقاد شد، و دیدگاه‌های آزادمنشانه‌اش در قبال تظاهرات طرفداران دموکراسی، که با اشغال میدان تیان‌آنمن توسط دانشجویان به اوج رسید، به سقوط او انجامید. جائو حاضر نشد از توسل به نیروی نظامی برای سرکوب تظاهرکنندگان حمایت کند و گویند هنگامی که دنگ‌شیائوپینگ در اجلاس حسّاسِ دفتر سیاسی در ۱۷ مه ۱۹۸۹ اعلام کرد «ارتش پشت سر من قرار دارد»، او پاسخ داد «ولی ملت از من حمایت می‌کند. تو هیچ نداری». جائو درپی کناره‌گیری از رهبری حزب برآمد و در ۱۹ مه ۱۹۸۹، درحالی‌که می‌گریست، برای آخرین‌بار از اعتصاب‌کنندگان غذا در میدان تیان‌آنمن خواست به اعتصاب غذا پایان دهند. پس از سرکوب نظامی ژوئن ۱۹۸۹، از رهبری حزب کمونیست برکنار شد و جیانگ زمین جای او را گرفت. او همچنان عضو حزب باقی ماند ولی از لحاظ سیاسی محو شد.

---