دانته آلیگیری

دانْتِه آلیگیِری (۱۲۶۵ـ۱۳۲۱م)(Dante Alighieri)

دانته آلیگیری Dante Alighieri
زادروز	۱۲۶۵م فلورانس
درگذشت	۱۳۲۱م
ملیت	ایتالیایی
شغل و تخصص اصلی	شاعر
آثار	کمدی الهی (۱۳۰۷ـ۱۳۲۱)
گروه مقاله	ادبیات غرب

دانْتِه آليگيِري

دانْتِه آليگيِري

دانْتِه آليگيِري

شاعر ایتالیایی. شاهکار او کمدی الهی (۱۳۰۷ـ۱۳۲۱)، روایت حماسی سفر دانته در سه بخش به دوزخ، برزخ و بهشت است، که در طی بخشی از آن، ویرژیل، شاعر رومی، او را راهنمایی می‌کند. این سیر و سیاحت تا حدی استعاری و بخشی از تکامل روحی خود دانته نیز هست. آثار دیگر او عبارت‌اند از در باب زبان عامیانه (۱۳۰۴ـ۱۳۰۶) که اثر اصیل لاتینی دربارۀ زبان ایتالیایی، گویش‌ها، و زبان‌های هم‌خانواده آن است؛ رساله فلسفی منثور ضیافت (۱۳۰۶ـ ۱۳۰۸) که نخستین اثر در نوع خود از نظر نگارش به ایتالیایی به‌جای لاتینی است؛ در باب سلطنت (۱۳۱۰ـ۱۳۱۳) در شرح نظریات سیاسی دانته و کتاب ترانه‌ها. دانته در فلورانس به‌دنیا آمد و در آن‌جا برای نخستین‌بار در ۱۲۷۴ با بئاتریچه پورتیناری برخورد کرد و دل به عشق او بست که این ماجرا را در کتاب زندگی نو (۱۲۸۳ـ۱۲۹۳) شرح داده است. عشق دانته تا ازدواج بئاتریچه با مردی دیگر و حتی پس از مرگ او در ۱۲۹۰ در ۲۴سالگی پایدار ماند. به گفتۀ بوکاتچو، نویسندۀ ایتالیایی، دانته از ۱۲۸۳ تا ۱۲۸۹ سرگرم تحصیل شد و پس از مرگ بئاتریچه دوره‌ای از مطالعات عمیق فلسفی را آغاز کرد. در ۱۲۸۹ در نبرد کامپالدینو شرکت کرد که در آن فلورانس بر آرتسو پیروز شد و بدین‌ترتیب، دانته از ۱۲۹۵ در سیاست فلورانس نقشی فعال ایفا کرد. در ۱۳۰۰ یکی از شش پیشوای جمهوری شد که در برابر گیبلینهای افراطی طرفدار پاپ، از جناح میانه‌رو گوئلف جانبداری کرد. با به قدرت رسیدن گیبلین‌ها در ۱۳۰۲، دانته به جرم سوءاستفاده از بودجۀ بیت‌المال غیاباً محاکمه و محکوم به مرگ شد. از فلورانس گریخت و باقی عمر را در ایتالیای مرکزی و شمالی در تبعید سپری کرد. آثار دانته به سه دورۀ متمایز تقسیم می‌شود. نخست، دورۀ زندگی نو است، و سال‌های پرستش بئاتریچۀ واقعی، که در آن شاعر جوان همه‌ چیز را از گذر عقل می‌دید، «چنان‌که گویی همۀ این‌ها در رؤیا می‌گذرد». اشعار کتاب زندگی نو یادگار این دوره است. دوم، دورۀ شور و هیجان، آشفتگی سیاسی، و تحقیقات فلسفی است که از ویژگی‌های آن پیشرفت او در زمینه‌های گوناگون است. بیشتر اشعار غنایی‌اند و دو رسالۀ منثور ناتمام ضیافت و در باب زبان عامیانه و نیز رسالۀ لاتینی در باب سلطنت احتمالاً به این دوره تعلق دارند. سوم، دورۀ کمدی الهی و بازگشت به‌سوی بئاتریچه است که امروز شخصیتی تمثیلی محسوب می‌شود. دو گفتگوی شبانی، اشعاری در قالب مصرع‌های شش رکنی لاتینی، نیز احتمالاً سرودۀ این دوره و سال‌های پایانی عمر دانته است، اما در مورد سندیت آن‌ها تردید است. بقیۀ اشعار غنایی او به چهار گروه تقسیم می‌شود: نخست، اشعار کتاب زندگی نو است؛ دوم، اشعاری است که در آن‌ها تمثیل به‌تدریج جانشین بئاتریچۀ واقعی می‌شود؛ سوم، گروه اشعاری است که عشق شهوانی دانته را به زنان واقعی دیگر بازگو می‌کنند؛ و گروه چهارم، کانتسونههای او در باب شرافت، نجابت، و شهامت است. دانته درست مثل گردآوری سروده‌هایش در کتاب زندگی نو، همۀ اشعار غنایی اولیه‌اش را نیز در شکل روایتی منثور در مجموعۀ ضیافت فراهم‌ آورد. بدین‌ترتیب چهارده کانتسونۀ بعدی خود را با تفسیری منثور در باب شکوه بانوی پررمز و رازش ـ فلسفه ـ گردآوری کرد، هرچند این اثر نیز ناتمام ماند. در میان آثار لاتینی دانته، در باب سلطنت کوششی است برای پاسخ به پرسش جنجالی و داغ قرون وسطا در زمینۀ مناسبات کلیسا، دولت، و نیز قدرت معنوی و دنیوی. ضیافت در سه کتاب تنظیم شده است و آن را «آرمانی‌ترین اثر سیاسی نوشته شده تا به امروز» می‌‌دانند. در باب زبان عامیانه، که آن نیز ناتمام ماند، به بررسی عالی‌ترین شکل زبان بومی و نیز استفاده از زبان ایتالیایی در شعر می‌پردازد.

 

 

---