آگرا
آگْرا (Agra)
| آگرا | |
|---|---|
| نام فارسی | آگرا |
| نام های دیگر | آگره |
| نام پیشین | اکبرآباد |
| نام لاتین | Agra |
| کشور | هند |
| ایالت | اوتارپرادش |
| موقعیت | شمال هند، کنار رود جمنا، به فاصله ۱۶۰کیلومتری جنوب شرقی دهلی |
| جمعیت | ۸۹۲هزار نفر |
| تولیدات و صنایع مهم | کفش، کالاهای شیشه ای، صنایع دستی، و قالی |
| بناهای مهم | تاج محل |
(یا: آگْرِه؛ نام سابق: اکبرآباد) شهری در ایالت اوتارپرادش[۱]، در شمال هند، کنار رود جمنا[۲]، به فاصلۀ ۱۶۰کیلومتری جنوب شرقی دهلی ۸۹۲هزار نفر جمعیت دارد. از مراکز بزرگ جهانگردی و بازرگانی است و کفش، کالاهای شیشه‌ای، صنایع دستی، و قالی تولید می‌کند. محل تلاقی خطوط راه‌آهن است و دانشگاه آن از مراکز بزرگ آموزشی هند به‌شمار می‌رود. آگرا که بسیار پیش از ورود مسلمانان وجود داشته است، زمانی اکبرآباد خوانده می‌شد و در دوران باستان دارای برج و بارو و از مواضع مستحکم راجپوت[۳]ها بود. شهر کنونی آگرا را جلال‌الدین اکبرشاه (۹۶۳ـ۱۰۱۴ق/۱۵۵۶ـ۱۶۰۶) ساخته است. اما محمد ظهیرالدین بابر در ۹۳۲ق/۱۵۲۶ این ناحیه و شهر قدیمی را تصرف کرد و از همان زمان پایتخت تیموریان هند شد و پس از احداث شهر جدید، تا ۱۰۶۸ق/۱۶۵۸ پایتخت این دولت بود. تیموریان هند آثار برجسته‌ای را در این شهر باقی گذاشته‌اند، که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از سرخ‌قلعه، مسجد جمعه، مسجد موتی (مسجد مروارید)، آرامگاه اعتمادالدولۀ تهرانی، و از همه مهم‌تر بنای مجلل تاج محل. پس از تشکیل ایالت غرب در دوران استعمار، این شهر از ۱۲۵۲ـ۱۲۷۴ق/۱۸۳۶ـ۱۸۵۸ و پس از سرکوب شورش سپاهیان هند، مرکز ایالت مزبور بود. بریتانیا در ۱۸۷۷ آگرا و اوده را به‌هم ملحق کرد و در ۱۹۰۲ آن را ایالات متحدۀ آگرا و اوده نامید، که در ۱۹۵۰ به نام اوتارپرادش موسوم شد.