میکیس تئودوراکیس
میکیس تئودوراکیس (خیوس 29 ژوئیه 1925م- آتن 2 سپتامبر 2021م)
| میکیس تئودوراکیس Mikis Theodorakis | |
|---|---|
| زادروز |
خیوس 29 ژوئیه 1925م |
| درگذشت | آتن 2 سپتامبر 2021م |
| ملیت | یونانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | کنسرواتوار آتن |
| شغل و تخصص اصلی | آهنگساز |
| سبک | کلاسیک |
| آثار | موسیقی متن فیلم‌های زوربای یونانی، زد، حکومت نظامی و سرپیکیو |
| گروه مقاله | موسیقی |
| جوایز و افتخارات | مدال طلای فستیوال موسیقی مسکو (1957) |
(به انگلیسی: Mikis Theodorakis) آهنگساز برجستۀ چپگرای یونانی. از سال 1964 با ساخت موسیقی متن فیلم زوربای یونانی[۱] (ساختۀ مایکل کاکویانیس[۲]) با بازی آنتونی کوئین و ایرنه پاپاس به شهرت جهانی دست یافت. پس از آن برای دو فیلم شاخص کوستا گاوراس[۳] در میانه و اواخر دهۀ 1960 (زد[۴]؛ حکومت نظامی[۵]) و برای فیلم گنگستری شاخصی از سیدنی لومت (سرپیکیو[۶]) در سال 1974 موسیقی ساخت. تئودوراکیس طی حدود 70 سال فعالیت هنری صدها آهنگ (اپرا، سمفونی، موسیقی فیلم، موسیقی مجلسی و موسیقی برای تئاتر) ساخت، از دانشگاه‌های مختلفی تقدیرنامه و دکتری افتخاری گرفت و در نقاط مختلف دنیا ده‌ها کنسرت برگزار کرد. طی سال‌های 1963 تا 1974، فاصلۀ کودتا در یونان و حکمرانی یک حکومت دیکتاتوری نظامی، تئودوراکیس با تشکیل جنبش سیاسی- مبارزاتی در کشورش و متعاقب آن زندانی و بعد تبعید شدنش تبدیل به نماد مبارزاتی علیه حکومت دیکتاتوری یونان شد. وی پس از تشکیل حکومت جمهوری در یونان هم، در عین پذیرفتن پست‌های پارلمانی و حکومتی بالا (چون نمایندگی پارلمان و وزارت) به فعالیت برای ایجاد صلح در جهان، در کنار فعالیت‌های پرشمار هنری، ادامه داد. تئودوراکیس بر مبنای اشعار گارسیا لورکا و پابلو نرودا آهنگ‌های متعددی ساخته و همچنین از منتقدان صهیونیسم بود.
تئودوراکیس در خانواده‌ای کرت‌تبار متولد شد و از ۱۷ سالگی فعالیت حرفه‌ای موسیقی را شروع کرد. در زمان اشغال کشورش توسط نازی‌ها، به کمونیست‌ها پیوست و در سال ۱۹۴۳ هنگامی که فقط ۱۸ ساله بود دستگیر شد و تحت شکنجه قرار گرفت. از سال ۱۹۴۳ تا ۱۹۵۰ در کنسرواتوار آتن[۷] تحت نظر فیلوکتیس اکونومیدس[۸] به آموزش پرداخت. در سال ۱۹۵۰ تحصیلات خود را به پایان رساند، سپس به کرت[۹] رفت و رئیس مدرسۀ موسیقی چانیا[۱۰] شد و اولین ارکستر خود را تأسیس کرد. در سال ۱۹۵۴ با همسرش به پاریس رفت و در زمینۀ تحلیل و تفسیر موسیقی به تحصیل پرداخت. سال ۱۹۵۷ برندۀ مدال طلای فستیوال موسیقی مسکو شد. پس از بازگشت به کشورش، در سال 1960 ارکستر کوچکی در آتن تشکیل داد و کنسرت‌های زیادی در یونان و کشورهای دیگر برگزار کرد. سال 1963 پس از تشکیل جنبش سیاسی جوانان لامرباکسیس[۱۱] ریاست آن را به عهده گرفت. از سال 1967 با قدرت گرفتن نظامی‌ها در یونان، زندگی مخفیانه‌ای را شروع کرد و فعالیت‌های هنری‌اش ممنوع شد. در همین سال زندانی و سپس تبعید و در اردوگاه کار اجباری به بیگاری گرفته شد. سال 1970 با پیگیری دولت فرانسه اجازه یافت که به پاریس برود. از این سال تا زمان برگشتش به یونان (1974) جز برگزاری کنسرت‌های پرشماری در نقاط مختلف جهان، مبارزه‌اش علیه حکومت یونان را ادامه داد. تئودوراکیس به خاطر فعالیت‌های گسترده‌اش در زمینۀ حقوق بشر، مسائل زیست‌محیطی و صلح در دهۀ 1980 برندۀ جایزۀ صلح لنین شد.
تئودوراکیس پس از یک‌دوره قبول سمت‌های پارلمانی و حکومتی (در فاصلۀ بین سال‌های 1981 تا 1993)، و کناره‌گیری از این گونه مشاغل، به عنوان مدیر موسیقی عمومی گروه کر و دو ارکستر رادیو دولتی یونان منصوب شد، که وی آنها را سازماندهی کرد و با آنها تورهای کنسرت موفقی را در خارج از کشور برگزار کرد. در این دوره او پنج جلد از کتاب زندگینامۀ خود را نیز نوشت. وی نهایتا در خانه‌اش (در مرکز آتن) و پس از بستری شدن‌های مکرر در بیمارستان به دلیل مشکلات قلبی از دنیا رفت.