صدام حسین
صَدّام حسین (تکریت ۱۹۳۷ـ بغداد ۲۰۰۶)
رئیس‌جمهور عراق (۱۹۷۹ـ۲۰۰۳). از ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ رهبری جنگ عراق علیه ایران را که خود آغازگر آن بود و طی آن جنایت‌های بسیار مرتکب شد، برعهده داشت و شورشیان استقلال‌طلب کُرد در شمال عراق را به‌سختی سرکوب کرد. در ۱۹۹۰، کویت را به خاک عراق منضم کرد ولی در فوریۀ ۱۹۹۱ نیروهای ائتلافی با رهبری ایالات متحده امریکا سربازان عراقی را از خاک کویت بیرون راندند. شکست عراق در جنگ خلیج فارس به بروز ناآرامی‌هایی منجر شد و کردهای شمال و نیز شیعیان جنوب آن کشور سر به شورش برداشتند. سرکوب بی‌رحمانۀ این دو گروه سبب شد که اتهام نسل‌کشی بر‌ضد وی مطرح شود. صدام در جوانی به حزب سوسیالیست بعث عرب پیوست و پس از مدت کوتاهی درگیر فعالیت‌های انقلابی شد. در ۱۹۵۹، به مرگ محکوم و به مصر پناهنده شد ولی کودتای ۱۹۶۳ بازگشت او را به کشور ممکن کرد، اگر چه سال بعد به‌اتهام دسیسه‌چینی برای براندازی همان رژیمی که خود به‌روی کار آمدنش کمک کرده بود به زندان افتاد. پس از آزادی، در انقلاب ۱۹۶۸ نقش مهمی برعهده داشت؛ دولت غیرنظامی را از کار برکنار کرد و یک شورای فرماندهی انقلابی روی کار آورد. صدام با از‌میان برداشتن تدریجی مخالفان واقعی یا خیالی خویش در ۱۹۷۹ به ریاست جمهوری رسید. در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹ش رسماً قرارداد مرزی ۱۹۷۵ معروف به قرارداد الجزایر را که بین دو کشور ایران و عراق به امضا رسیده بود، یک جانبه لغو کرد و در ۳۱ شهریور همان سال هجوم سراسری خود به خاک جمهوری اسلامی ایران را که درگیر مسائل مربوط به سال‌های اول انقلاب خود بود، آغاز کرد. در این جنگ که هشت سال به‌طول انجامید، صدام از کمک‌های مالی و نظامی و سیاسی گستردۀ برخی کشورهای غربی و نیز حمایت‌های جهانی به‌ویژه کشورهای غربی که از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ناخشنود بودند، بهره‌مند بود و از سلاح‌های شیمیایی و کشتار جمعی در سطحی بسیار وسیع استفاده کرد. مع‌الوصف، نهایتاً در‌برابر رشادت جوانان و نیروهای مسلح ایران کاری از پیش نبرد و طرفی از این جنگ طولانی نبست (← جنگ ایران و عراق). پس از ماجرای ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، دولت امریکا صدام را به دست داشتن در تجهیز گروه‌های تروریستی محکوم کرد. هرچند در نوامبر ۲۰۰۲ صدام به بازرسان سازمان ملل برای جست‌وجوی سلاح‌های کشتار جمعی اجازۀ ورود به خاک عراق را داد، عدم همکاری کامل او در انجام تحقیقات بهانۀ مناسبی برای امریکا و انگلیس جهت حمله به عراق فراهم کرد. در ۱۷ مارس ۲۰۰۳ رئیس‌جمهور وقت امریکا، جورج بوش، به صدام دستور داد از قدرت کنار رفته و ظرف ۴۸ ساعت عراق را ترک کند. صدام قدرت را ترک نکرد و مردم عراق را به مقاومت فراخواند. نظامیان امریکا و متحدانش در ۲۰ مارس به عراق حمله کردند. اما حتی با تسخیر کامل بغداد در ۹ آوریل، مهاجمان از جایگاه صدام با خبر نشدند. پسران صدام، عدی و قصی، در ۲۳ جولای در موصل کشته شدند ولی همچنان خبری از صدام نبود تا این‌که در ۱۳ دسامبر ۲۰۰۳ او را در مخفی‌گاه کوچکی در زیر‌زمین در نزدیکی زادگاهش تکریت، پیدا کردند. صدام به جرم قتل عام منطقۀ شیعه‌نشین دوجیل در ۱۹۸۲، به اعدام با چوبۀ دار محکوم و به دار آویخته شد.