میرزا محمود مستوفی گرگانی

میرزا محمود مستوفی گرگانی (1235 - 1311ق)

(یا: میرزا محمود وزیر، معروف به وزیر) از وزیران دورۀ قاجار، پسر دوم حاج میرزا نصرالله گرگانی. در اوایل دوران جوانی، وارد دستگاه میرزا یوسف آشتیانی و مستوفی‌الممالک شد که بزرگ‌ترین دستگاه آن زمان بود، و به عنوان منشی به خدمت پرداخت. پس از مدتی که تجربه و اطلاعاتش در کارش زیاد و متبحر شد، از طرف مستوفی‌الممالک به حکومت ساوه منصوب و به آن‌جا اعزام شد. پس از مدتی، به تهران بازگشت و به کار قبلی خودش نزد مستوفی‌الممالک پرداخت. در 1288ق، میرزا محمود در سمت مأمور پیشکار دارایی به خراسان فرستاده شد و حدود دو سال آن‌جا بود. در اواخر 1289ق، او با حسام‌السلطنه از خراسان بازگشت. پس از مدتی که بیکار بود، در 1290ق مجدداً نزد مستوفی‌الممالک به خدمت مشغول شد و در 1291ق پیشکار و وزیر حاکم تهران شد و تا 7 سال در آن سمت بود.

او با حرمت‌الدوله، دختر حاج فرهاد میرزا معتمد‌الدوله، ازدواج کرد و چون خرج و مخارجش بیشتر از گذشته شده و کم و کسری آورده بود، از کار برکنار شد. سپس مبلغی جور کرد و به شاه پرداخت تا شاه دستور دهد که به او مفاصا حساب بدهند. پس از چند سال بیکاری و خانه‌نشینی، سرانجام در 1300ق و پس از فوت حاج میرزا شفیع شیرازی که مستوفی فارس و از معاندین مستوفی‌الممالک بود، به جای او به سمت استیفای فارس انتخاب شد. پس از او نیز پسرش میرزا محمد علی خان به جایش منصوب شد. میرزا محمود مستوفی مردی زیرک، زرنگ، عیاش و تجمل‌طلب بود. او سه تار را خوب می‌نواخت و منشی و خطاط خوبی هم بود. در کار حساب و کتاب نیز ماهر بود. او چون مدت بسیار زیادی در منصب وزارت بود، به "وزیر" معروف شد.