اسلیمی
اِسلیمی (arabesque)
نوعی نقش تزیینی گیاهی، با خطوط منحنی و درهم پیچیده. در نقوش اسلیمی، صور گیاهی به‌صورت انتزاعی، هندسی، و ساده تجسم می‌یابند، از این‌رو می‌توان سطوح بسیار کوچک یا بسیار بزرگ را با آن پوشاند. نقوش اسلیمی با خطوط نرم و سیال، و ساختار ظریف خود، روحیه‌ای تلطیف‌کننده به سطوح و فضاهای معماری می‌بخشند. این نوع تزیین در معماری، در کتیبه‌ها، حاشیه‌ها، و مواضع مناسب بناها، بر سطوح کاشی، گاه گچ و دیگر پوشش‌ها، بادقت طراحی و اجرا شده، و در دیگر هنرها، ازجمله نگارگری، کتاب‌آرایی، سفالگری، فلزکاری و قالی‌بافی و غیره نیز تجلّی یافته است. نقوش اسلیمی، گاه با خطوط نوشتاریِ کتیبه‌ها ترکیب شده‌اند. اسلیمی معمولاً بر روی نقش گیاهیِ دیگری با نام خَتایی، قرار می‌گیرد. از قرار معلوم «اسلیمی» محَرَّف واژۀ «اسلامی» است. این عنصر زینتی در هنرهای یونان و روم باستان نیز به‌کار می‌رفته است. با آن‌که این طرح در دوران اسلامی رواج و تکامل یافت، پیش از آن هم به‌صورت ساده به‌کار می‌رفته است؛ نمونه‌هایی از آن بر روی برخی از ظرف‌های سیمین دورۀ اشکانی و ساسانی، و نقش‌برجسته‌های طاق بستان و گچ‌بری‌های کاخ تیسفون وجود دارد. این نگاره در زمان صفویه به اوج شکوفایی رسید. در اروپا به آن «آرابسک» (منسوب به عرب) گفته می‌شود، لیکن با توجه به این‌که اسلیمی نگاره‌ای ایرانی به‌شمار می‌رود، این واژه دقیق نیست. نیز ← آرابسک