ارث
اِرث
(یا: میراث؛ تُراث؛ تَرَکه) اصطلاحی در فقه، استحقاق مال یا حق (تَرَکه) است برای کسی (وارث) با مرگ دیگری (مُورِث) به موجب ارتباط نسبی یا سببی، پس از کسر حق غیر، هزینه کفن و دفن، قرض، و انجام وصیّت. گاه از ارث، معنای اسمی (تَرَکه) اراده می‌شود. موجبات ارث دو چیز است: نَسَب (خویشاوندی خونی) و سبب (خویشاوندی از طریق زناشویی). خویشاوندان نَسَبی سه طبقه‌اند: ۱. پدر، مادر و فرزندان؛ ۲. اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آنان؛ ۳. عموها، عمه‌ها، دایی‌ها، خاله‌ها و فرزندان آنان. هر طبقه نیز چند درجه است، طبقه و درجه پیش‌تر، بعدی را از توارث بازمی‌دارد. زوج و زوجه با همۀ طبقات ارث می‌برند. کفر، قتل عمدی ظلمی، تولد از راه زنا ازجمله موانع ارث‌اند. بنابراین، کافر از مسلمان ارث نمی‌برد هرچند متوفی پدر یا فرزند او باشد و نیز کسی که دیگری را عمداً و به ناحق کشته، از او ارث نمی‌برد. به سهم‌الارث معیّن در قرآن شریف، فرض یا فریضه گویند. این فرض‌ها (سهم‌الارث‌ها) به ترتیب عبارت‌اند از یک‌دوم برای: ۱. شوهر در نبود فرزند برای متوفی؛ ۲. دختری که یگانه فرزند باشد؛ ۳. یگانه خواهر تنی (پدر و مادری) یا پدری. یک‌چهارم برای: ۱. شوهر با وجود فرزندان برای متوفی؛ ۲. زن در نبود فرزند برای متوفی. یک‌هشتم برای زن با وجود فرزند برای متوفی. یک‌سوم برای: ۱. مادر در نبود حاجب (← حَجْب)؛ ۲. خویشان مادری متعدد. دو‌سوم برای: ۱. چند دختر در نبود پسر؛ ۲. چند خواهر تنی یا پدری در نبود برادر. یک‌ششم برای: ۱. مادر با وجود فرزند برای متوفی؛ ۲. پدر با همان شرایط ۳. خواهر و برادر مادری؛ در صورتی‌که وارث دیگری نباشد. جزئیات مسائل ارث در توضیح‌المسائل‌ها ذکر شده است.