استان سرحد شمال غربی
استان سَرْحد شمال غربی (North-West Frontier Province)
| استان سرحد شمال غربی | |
|---|---|
| نام فارسی | استان سرحد شمال غربی |
| نام لاتین | North-West Frontier Province |
| کشور | پاکستان |
| مرکز | پیشاور |
| جمعیت | ۲۰,۰۹۰,۰۰۰ نفر (۱۹۹۳) |
| مساحت(کیلومتر مربع) | ۷۴۵۰۰ |
استانی در پاکستان، با ۷۴,۵۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۲۰,۰۹۰,۰۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۳). مرکز آن پیشاور است. از ۱۹۰۱ تا ۱۹۴۷ بخشی از هند بریتانیا[۱] بود. گردنۀ استراتژیک خیبر، محل مبارزه دایم بین هند بریتانیا و جنگجویان پاتان، را در خود جاداده است. استان سرحد شمال غربی به طول حدود ۳,۲۰۰ کیلومتر، از طولانی‌ترین مرزهای امپراتوری سابق بریتانیا بود و از کوه‌های قراقورم در شمال کشمیر تا دریای عرب امتداد داشت. از شمال با ناحیۀ خودمختار سین‌کیانگ اویغور[۲] (چین) مرز مشترک دارد، سپس به سمت جنوب منحرف می‌شود و بقیۀ طول آن در مناطق کوهستانی قبایل مرزنشین افغان واقع شده است. از چترال[۳] تا بلوچستان، مرز مورد توافق کشور با دولت افغان در ۱۸۹۴ است که «خط دورند[۴]» نام دارد. این استان در سراسر طول خود از سرزمین‌های مسلمان‌نشین می‌گذرد. اطراف کشمیر مناطق کوچک مسلمان‌نشین گیلگیت[۵] و هونزا[۶] قرار دارند. استان سرحد شمال غربی زمانی بخشی از کشور پادشاهی قدیمی گنداره[۷] را تشکیل می‌داد و اهمیت آن به‌سبب موقعیت استراتژیکش در انتهای گذرگاه خیبر و مشرف‌بودن بر راه اصلی منتهی به افغانستان، ایران، و آسیای مرکزی بود. این ناحیه به ترتیب در دست ایرانیان، یونانیان، هندی‌ها، هندوباکتریایی‌ها، سکاها، پارت‌ها، و کوشان‌ها بود. محمود غزنوی چندبار بین ۳۷۹و ۴۰۵ق/۱۰۰۱ و ۱۰۲۷م به شمال هند حمله کرد و بخش وسیعی از استان کنونی را تحت کنترل خود درآورد. منطقۀ مزبور در قرن ۷ق/۱۳م در دست سلسله‌های مسلمان افغان و سپس مغول‌ها بود. سیک[۸]ها در اوایل قرن ۱۹ بر منطقه مسلط شدند تا این‌که در دومین جنگ سیک[۹] (۱۸۴۹) مغلوب بریتانیا شدند. امروز، استان سرحد شمال غربی به شش بخش سیاسی تقسیم شده است که عبارت‌اند از ملکند، مهمند، خیبر، کونن، وزیرستان شمالی، و وزیرستان جنوبی.