جواد اقبال
جواد اقبال (تهران 5 اسفند 1301ش- تهران 25 اسفند 1390ش)
ناشر ایرانی و از نسل اول ناشران ایران. اقبال همراه با حاج محمداسماعیل علمی، ابراهیم رمضانی، حسن معرفت و عبدالغفار طهوری و چندنفر دیگر، نسل اول ناشران ایران بودند. اقبال، بنیان‌گذار «سازمان چاپ و انتشارات اقبال» و از بنیان‌گذاران «شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران» بود که به انتشار آثار کلاسیک در حوزۀ ادبیات و تاریخ نیز می‌پرداخت. خانوادۀ اقبال از نخستین کسانی بودند که صاحب چاپخانه شدند. از سال‌های آغاز نوجوانی در کتابفروشی پدرش (محمدحسین اقبال) که در اوائل دهۀ 1280ش تأسیس شده بود، مشغول به کار شد و از 15سالگی به دلیل بیماری و کهولت پدرش، مدیریت انتشارات و کتابفروشی را با هم اداره کرد.
جواد اقبال در ششمین دورۀ انتخابات اتحادیۀ ناشران و کتابفروشان تهران در 1351ش، به ریاست این اتحادیه برگزیده شد و تا 1356ش در این سمت باقی بود. انتشار مجلۀ آشنایی با کتاب، سخنگوی اتحادیه، تاسیس شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان و تهیۀ ساختمانی برای اتحادیه از جملۀ خدمات او به اتحادیۀ ناشران است.
با ذکر این مسأله که دورۀ رونق فعالیت انتشارات اقبال از سال‌های انتهایی دهۀ 1320 تا سال 1356ش، یعنی زمان مدیریت جواد اقبال بوده، انتشارات را بر پایۀ آثاری که طی مدتی حدود یک قرن انتشار داده است، می‌توان در شمار ناشران عمومی قرار داد. از عنوان‌هایی که این ناشر از ابتدای فعالیت تا 1380 ش انتشار داده و صورت آنها، شامل حدود 500 عنوان (طبق فهرست منتشر شده از سوی خود این ناشر) است، می‌توان زمینه‌های فعالیتش را به خوبی تشخیص داد. این ناشر در 10 ردۀ اصلی موضوعی، رده‌هایی که همۀ ناشران را می‌توان بر پایۀ آنها دسته‌بندی کرد، کتاب منتشر کرده و شمار بسیاری هم کتاب درسی در سطوح مختلف آموزشی انتشار داده است. از شماری نامداران در عرصۀ تالیف و ترجمه، کتاب منتشر کرده است. از مهم‌ترین آثار این ناشر از دیوان‌های شاعران و متون قدیم به تصحیح ادیب نیشابوری، محمدعلی فروغی، سعید نفیسی، عباس اقبال، محمدرضا جلالی نائینی، محمد دبیرسیاقی، غلامرضا رشید یاسمی، احمد سهیلی خوانساری، ناصرالدین شاه حسینی، و عده‌ای دیگر می‌توان یاد کرد. انتشارات اقبال، آثاری نیز از محمدابراهیم باستانی پاریزی، عباس خلیلی، یحیی دولت‌آبادی، رضازادۀ شفق، محمد سعیدی، ناصر کاتوزیان، کاظم‌زادۀ ایرانشهر، بهمن کریمی، اقبال لاهوری، سلیم نیساری، جلال همایی، و چند تن دیگر چاپ کرده است.