استوکس، جورج گبریل (۱۸۱۹ـ۱۹۰۳)
اِستوکْس، جورج گبریل (۱۸۱۹ـ۱۹۰۳)(Stokes, George Gabriel)
| جورج گبریل استوکس George Gabriel Stokes | |
|---|---|
| زادروز |
اسکرین، اسلایگو ۱۸۱۹م |
| درگذشت | ۱۹۰۳م |
| ملیت | ایرلندی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشگاه های بریستول و کیمبریج |
| شغل و تخصص اصلی | فیزیک دان |
| شغل و تخصص های دیگر | ریاضی دان |
| لقب | بارونت اول |
| آثار | مقالاتی در فیزیک و ریاضی (۱۸۸۰ـ۱۹۰۵)، دربارۀ نور (۱۸۸۴ـ۱۸۸۷)، و خاطرات و مکاتبات علمی (۱۹۰۷) |
| گروه مقاله | فیزیک و مکانیک |
| جوایز و افتخارات | دریافت لقب بارونت اول (۱۸۸۹) |
فیزیک‌دان ایرلندی. در زمینۀ گران‌روی[۱] (مقاومت دربرابر حرکت نسبی) شاره‌ها تحقیق می‌کرد. این تحقیقات منجربه عرضۀ قانون استوکس[۲] شد که برای اجسام کروی‌شکلی به کار می‌رود که در مایعی درحال سقوط‌اند. در این فرمول، F نیرویی است که مایع بر جسم وارد می‌کند، η گران‌روی مایع است، و r و v به ترتیب شعاع و سرعت جسم‌اند. در ۱۸۸۹، استوکس لقب بارونت اول گرفت. در ۱۸۵۲، پدیدۀ فلوئورتابی[۳] را اولین‌بار توضیح داد و این اصطلاح را نیز وضع کرد. او متوجه شد که در این پدیده، نور فرابنفش ابتدا جذب و سپس به صورت نور مرئی گسیل می‌شود. همین امر سبب شد که فلوئورتابی را به صورت روشی برای بررسی طیف‌های فرابنفش به‌کار ببرد. استوکس در اسکرین[۴]، واقع در استان اسلایگو[۵]، زاده شد. در دانشگاه‌های بریستول[۶] و کیمبریج درس خواند. در ۱۸۴۹، در دانشگاه کیمبریج به استادی ریاضی در کرسی لوکازی[۷] برگزیده شد. در اواخر دهۀ ۱۸۴۰، پژوهش استوکس در زمینۀ دینامیک شاره‌ها سبب شد که اثیر، محیطی فرضی برای انتشار امواج نور، را بررسی کند. او در این بررسی نشان داد که قوانین نورشناسی[۸] در صورتی برقرارند که زمین، ضمن حرکت در فضا، اثیر را هم با خود بکشد، و بدین‌سان نتیجه گرفت که اثیر باید ماده‌ای کشسان باشد که همراه با زمین جاری می‌شود. در ۱۸۵۴، متوجه شد که طیف خورشید متشکل از طیف‌های عناصری است که خورشید را می‌سازند. همچنین، پی‌برد که خطوط تاریک فرانهوفر[۹] در طیف خورشید در واقع خطوط طیفی عناصری است که در لایه‌های بیرونی سطح خورشید قسمتی از نور را جذب می‌کنند. بعضی از آثار او عبارت‌اند از مقالاتی در فیزیک و ریاضی[۱۰] (۱۸۸۰ـ۱۹۰۵)، دربارۀ نور[۱۱] (۱۸۸۴ـ۱۸۸۷)، و خاطرات و مکاتبات علمی[۱۲] (۱۹۰۷).