نامه بانوان
نامۀ بانوان
نشریۀ فرهنگی- اجتماعی به سردبیری شهناز آزاد، دختر میرزا حسن رشدیه. در سال 1338ق/ 1920م در تهران، به صورت دوهفته‌نامه، منتشر شد. نخستین شمارۀ نامۀ بانوان در 1 مرداد (اسد) 1299ش منتشر شد و فعالیتش تا 24 خرداد 1300 ادامه یافت. از آن رو که مقامات کشور با گرایش‌های آزادی‌خواهانهٔ نامهٔ بانوان موافق نبودند، پس از کم‌تر از یک‌سال توقیف شد و شهناز آزاد و همسرش (ابوالقاسم آزاد مراغه‌ای) از تهران نفی بلد شدند. نامۀ بانوان در چاپخانۀ کلیمیان تهران در هشت صفحهٔ دوستونه منتشر می‌شد؛ فاقد عکس یا تصویرسازی و نرخ اشتراک سالانه‌اش سی قران بود. نامۀ بانوان طی همان دورۀ کوتاهی که منتشر شد، مطالب و مقالاتش در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی تأثیرات ارزشمندی داشت. از جمله در مسائلی چون حقوق زنان؛ ازدواج و تشکیل خانواده؛ پوشش و حجاب زنان؛ کار و فعالیت زنان؛ تعلیم و تربیت؛ بهداشت فردی و اجتماعی.
شهناز آزاد در اطلاعیه‌ای که پیش از انتشار نامۀ بانوان در روزنامه‌های ایران به چاپ رساند (در تیر 1299ش)، دربارۀ انگیزه‌اش از انتشار قریب‌الوقوع روزنامه اعلام کرد که هدفش دعوت زنان به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، آموزشی و مدنی است. این اطلاعیه، مباحث مورد توجه نامۀ بانوان را چنین اعلام کرد: یک مقالۀ اساسی [سرمقاله]؛ واردات اداری؛ مهم‌ترین حوادث داخله و خارجه (بخصوص راجع به زنان)؛ در هر شماره شرح حال یکی از تاریخی دنیا به پارسی خالص؛ در پاورقی، یک رمان اخلاقی بسیار رقت‌آور و حیرت‌انگیز راجع به سرگذشت یک شاهزاده خانم ایرانی در خرابه‌های شوش؛ ورق آخرش عبارت خواهد بود از فرهنگ آزاد، مؤلفۀ آقای حاج میرزا ابوالقاسم‌خان آزاد از عربی به پارسی خالص و انگلیسی.
در سرلوحۀ اولین شمارۀ روزنامه نوشته شده بود: «این روزنامه برای بیداری و رستگاری زنان بیچاره و ستمکش ایران است». برخلاف اطلاعیۀ پیش از انتشار نامۀ بانوان این نشریه فقط به نوشته‌های زنان اختصاص نیافت؛ چنان‌که در همان نخستین شماره‌اش منظومه‌ای از میرزاده عشقی به چاپ رسید. روزنامه ۳ روز بعد از چاپ نخستین شماره‌اش توقیف شد؛ زیرا نوشته بود «حجاب خرافه و موهومات و حصار سنت، جلوی دیدگان زنان و مردان را در این کشور سد کرده است». سپس با این شرط که در شمارهٔ بعدی بنویسد منظور از حجاب در این جمله، حجاب زنان نیست، اجازهٔ انتشار دوباره یافت.
شهناز آزاد متولد سال 1280ش و متوفی 1340 بوده است.