خوشنواز

خوشنواز

خوشنواز (یا: خوشنواز خان)
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	نوازندۀ کمانچه در دورۀ ناصری
گروه مقاله	تاریخ ایران
جوایز و افتخارات	استاد درجه اول کمانچه در عصر محمد شاه و اوايل سلطنت ناصرالدين شاه- تربيت شاگردان معروف از جمله آقا مطلب پدر محمد صادق خان سرورالملک، و اسماعيل خان پدر حسين خان معروف به اسماعيل زاده

(یا: خوشنواز خان) نوازندۀ کمانچه در دورۀ ناصری. در میان نوازندگان دورۀ قاجار، این نوازندۀ درباری در زمان حیاتش شهرت بسیاری داشته و از بقیه معروف‌تر است. او در علم موسيقی و نواختن کمانچه، سرآمد زمان خود بود. در عصر محمد شاه و اوايل سلطنت ناصرالدين شاه، او استاد درجه اول کمانچه به شمار می‌رفت. خوشنواز معاصر و همکار آقا علی اکبر، استاد و نوازندۀ تار، و همچنين حسن خان معروف به سنتور خان بوده است. کنت دوگوبینو نویسنده، خاورشناس، شاعر، مورخ، محقق و دیپلمات فرانسوی در کتابش با عنوان سه سال در ایران از او نام برده است. دوستعلی خان معیرالممالک از رجال دوره قاجار و نویسنده، نقاش و خطاط نیز در کتابش از خوشنواز اسم برده است. کمانچۀ خوشنواز به علت داشتن نقش خورشید طلا و مرصعی که بر شکم آن کار گذاشته بودند، به کمانچه خورشید معروف شده بود.

پس از فوتش، ناصرالدین ‌شاه ساز او را از بازماندگانش خریداری کرد و دستور داد که به یادش، آن را در موزه قرار دهند. خوشنواز شاگردانی تربيت کرد که معروف‌ترين آن‌ها، آقا مطلب پدر محمد صادق خان سرورالملک، و اسماعيل خان پدر حسين خان معروف به اسماعيل‌زاده بوده‌اند.

اسماعیل خان از جمله شاگردان خوشنواز بوده که در زمان حیاتش، به عنوان یکی از کمانچه‌کشان چیره‌دست شناخته می‌شده است.