مجلس شورای اسلامی
مجلس شورای اسلامی
| مجلس شورای اسلامی | |
|---|---|
| نام فارسی | مجلس شورای اسلامی |
| نوع کاربری | پارلمان |
| سال تاسیس | ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ش |
| دفتر مرکزی(مقر) | تهران |
| علت تاسیس / تشکیل | قانونگذاری |
براساس اصول ۶۲ تا ۶۵ قانون اساسی ایران مصوب ۱۳۵۸، «مجلس شورای ملی از نمایندگان ملت که به‌طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب می‌شوند تشکیل می‌گردد... دورۀ نمایندگی مجلس شورای ملّی چهار سال است... عدۀ نمایندگان مجلس شورای ملّی ۲۷۰ نفر است... جلسات مجلس شورای ملّی با حضور دوسوم مجموع نمایندگان رسمیت می‌یابد.» براساس این اصول در روز ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ مرحلۀ نخست انتخابات مجلس شورای ملّی در جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و در اردیبهشت ۱۳۵۹ جلسات مجلس مذکور با حدود ۲۷۰ نماینده افتتاح شد. مجلس مذکور در نخستین جلسات تصمیم به تغییر نام مجلس شورای ملّی به مجلس شورای اسلامی گرفت و پس از بحث و جدل‌هایی سرانجام این نام رسمیت یافت. این مجلس هر چهار سال یک‌بار، طی انتخاباتی سراسری تجدید می‌گردد و براساس آمار رسمی کشور، در صورت افزایش جمعیت هر شهر یا ناحیه‌ای که دارای نماینده یا نمایندگانی باشد، بر تعداد نمایندگان افزوده می‌شود. تا نیمۀ دهۀ ۱۳۸۰، ۷ دوره انتخابات مجلس برگزار شده و جناح‌ها و جریان‌های متفاوت سیاسی به تناسب آراء و تمایلات عمومی، یا نفوذ و شرایط خاص خود در آن، اکثریت، اقلیت یا نیروهای منفرد داشته‌اند. اقلیت‌های دینی رسمی کشور نیز نمایندگانی در این مجلس دارند: زردشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعاً یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هرکدام یک نماینده انتخاب می‌کنند. طبق اصل ۸۸ قانون اساسی، نمایندگان مجلس (یک‌چهارم کل نمایندگان) می‌توانند از رئیس‌جمهور سؤال کنند. نیز هر نماینده‌ای می‌تواند از وزیر مربوط سؤال نماید. علاوه بر آن، مطابق اصل ۸۹ نمایندگان مجلس می‌توانند هئیت وزیران، یا هر یک از وزرا را استیضاح کنند. به موجب اصل ۷۲ «مجلس نمی‌تواند قوانینی وضع کند که با اصول و احکام مذهب رسمی کشور یا قانون اساسی مغایرت داشته باشد. تشخیص این امر به ترتیبی که در اصل ۹۶ آمده برعهدۀ شورای نگهبان است.»