آستانه یی

آستانه‌یی Astaneh-yi
از گویش‌های گیلکی که مردم آستانۀ اشرفیه و توابع آن در گیلان بدان سخن می‌گویند و به لاهیجانی و لشت‌نشایی و آلِمانی نزدیک است. واکه‌های آستانه‌یی عبارت‌اند از: a کشیده و واکه‌های مرکب /ow/، /oy/ و /ay/. نشانه جمع -on است. در لهجه‌های اطراف آستانه گرایش تبدیل /a/ به /o/ دیده می‌شود، اما در برخی نقاط هم‌گرایش به فارسی زیاد است. گرایش به فارسی به دو شکل دیده می‌شود: استفاده از واژۀ فارسی به جای واژۀ گیلکی ۲. آن‌جا هم که از واژۀ گیلکی استفاده می‌شود، شکل تلفظ آن فارسی است و این کار با تغییر و تصرف در مصوت و تبدیل آن به مصوت فارسی انجام می‌گیرد. برای ساختن معرفه از: i «این» قبل از اسم و ترتیب صفت و موصوف به هر دو شکل است: صفت مقدم بر موصوف در چورکوجان: «دختران خوب»، اما صفت بعد از موصوف در کیاشهر lakonexub «دختران خوب». به نظر می‌رسد در شکل منطبق با فارسی، تأثیری‌پذیری از فارسی دخیل بوده است. در ترکیب اضافی هم چنین است. اما مضاف بعد از مضاف‌الیه می‌آید: برخی از تغییر و تبدیل‌های آوایی: تبدیل ab به ow. حذف و اختصار در de «دیگر»؛ تبدیل صامت /h/ به مصوت: a تبدیل /e-/ آغازین به /i-/. برخی از واژگان آستانه‌یی: kol «موج»، kora «کجا»، iyera «این‌جا»، tagar «تگرگ»، hist «خیس»، jaw «جو»، did «دود»، gortag «رعد و برق» و zabon «زبان».