تنگنا
تَنگنا impasse (movie)
فیلمی ساختۀ امیر نادری در ۱۳۵۲ش. فیلم داستان یک ضدقهرمان است، با همان مایه‌های مورد علاقۀ نادری مانند تنهایی، سرگردانی، ناامیدی، زجر، جیب‌های خالی؛ داستان جوان آس‌وپاس و ولگردی به نام علی خوشدست و دوستان و دشمنانش که آن‌قدر اعتبار نداشتند که بتوانند با تهیۀ اندکی پول خود را از وضع نکبت‌بارشان نجات بدهند. تنگنا فیلمی اجتماعی بود که با ماجرای تلخ و سیاهی که روایت می‌کرد با استقبال تماشاگران مواجه نشد. با این حال توانست در ششمین دوره جشنواره سینمایی سپاس (1353) جز جایزۀ بهترین بازیگر نقش اول مرد (سعید راد) جایزۀ بهترین کارگردانی را نیز برای نادری به ارمغان بیاورد.
خلاصۀ داستان[۱]
در یک سالن بیلیارد چند قمارباز حرفه‌ای به بازی مشغولند. علی خوشدست (سعید راد) و سه برادر: اکبر (عنایت‌الله بخشی)، حسن (حسن زارعی) و نبی (محمد اسکندری) و چند نفر دیگر سرگرم بازی هستند و بر بازی نظارت دارند. سه برادر در آخرین دور بازی به علی خوشدست می‌بازند. آن‌ها از پرداخت پول باخته خودداری می‌کنند. بین علی و دوستش رضا (نریمان شیری‌فرد) از یک‌سو و سه برادر نزاع درمی‌گیرد. علی ناخواسته حسن را به قتل می‌رساند و دوستش پا به‌فرار می‌گذارد. خود او نیز می‌گریزد و دو برادر مقتول در تعقیب او در کوچه پس‌کوچه‌ها، زباله‌دانی‌ها و خرابه‌های ویران شهر روان می‌شوند. علی برای خارج شدن از شهر به پول نیاز دارد. او که نگران است اکبر و برادرش به مادر (مهری ودادیان) و خواهر و برادرش، خدیجه و مهدی صدمه بزنند آن‌ها را به خانۀ خاله‌اش می‌فرستد و برای فرار، از نامزدش پروانه (نوری کسرایی) و دوستش اشرف (شهرزاد) کمک می‌طلبد. علی در یک درگیری نبی را نیز از پا درمی‌آورد. اکبر و مصطفی در خانۀ اشرف کمین می‌کنند و وقتی علی برای گرفتن کمک به خانۀ او می‌رود، وی را به‌سختی کتک می‌زنند و قبل از فرار به‌چنگ پلیس می‌افتند. علی که خونین و مالین شده خود را در خیابان به پروانه می‌رساند.
عوامل فیلم
کارگردان: امیر نادری
نویسنده: امیر نادری؛ محمدرضا اصلانی
تهیه‌کننده: علی عباسی
مدیر فیلم‌برداری: جمشید الوندی
تدوین: مهدی رجاييان
آهنگساز: اسفندیار منفردزاده
خواننده: فریدون فروغی
صدابردار: حسین بدیهی
چهره‌پرداز: رضا هوشمند
بازیگران: سعید راد؛ نوری کسرایی؛ عنایت بخشی؛ شهرزاد؛ مهری ودادیان؛ محمد اسکندری؛ نریمان شیری‌فرد؛ حسن زارعی؛ حسن رضیانی در نقش دایی