آستانه راس الحسین
آستانۀ رأس‌الحسین (ع) The threshold of Ras al-Hossein
مدفن سَرِ مقدس امام حسین (ع)، واقع در شهر دمشق. بین محققان و مورخان دربارۀ محل دفن سر مقدس سیدالشهدا (ع) اختلاف است. به روایت بیشتر علمای امامیّه، امام سجاد (ع) آن را با خود به کربلا برد و در اربعین ۶۱ق (به اعتقاد برخی دیگر در اربعین ۶۲ق) به بدن سیدالشهدا (ع) ملحق کرد. طبق روایتی دیگر، سر مقدس در اختیار یزیدیان بود تا این‌که بعد از مرگ یزید در دورۀ حکومت سلیمان بن عبدالملک آن را کفن کردند، بر آن نماز خواندند و در باب الفرادیس، محل کنونی آستانۀ رأس‌الحسین، در شهر دمشق دفن کردند. این آستانه هم‌اکنون در ضلع جنوب شرقی مسجد اموی و مشهور به آستانۀ رأس‌الحسین یا مقام رأس‌الحسین است. حرم آستانه دارای ضریح و گنبدی کوچک است. روایت دیگر آن است که یزید دستور داده بود سر مقدس را در بلاد اسلامی به نشانۀ پیروزی و ایجاد رعب گردش دهند. پایان این ماجرا در شهر عسقلان، بین مصر و شام، بود که حاکم عسقلان سر مقدس را دفن کرد. زمانی که فاطمیان در مصر به قدرت رسیدند، آن را از عسقلان طی مراسم باشکوهی در هشتم جمادی‌الاخر ۵۴۸ق به قاهره بردند و طی تشریفات خاص آن را در قبة‌الدیلم دفن کردند. آن‌جا از باشکوه‌ترین مساجد قاهره و نزد مصری‌ها به مشهد رأس‌الحسین مشهور است و از زیارتگا‌ه‌های مهم شیعیان جهان به‌ویژه شیعیان مصر و قارۀ افریقا است. ابن بطوطه در سفرنامۀ خود از شکوه و جلال این آستانه و احترام و تعظیمی که مردم در حق آن مرعی می‌دارند، سخن گفته است. این آستانه از عظیم‌ترین آثار فاطمیان است. در وسط حرم بزرگ و مجلّل آستانه، ضریح نقره‌ای بزرگی نصب شده که از سوی طایفۀ اسماعیلیۀ نزاریه اهدا شده است.