اکبر گلپایگانی (خواننده)
اکبر گلپایگانی (تهران ۱۰ بهمن 1312ش- تهران 13 آبان 1402ش)
| اکبر گلپایگانی | |
|---|---|
| زادروز |
تهران ۱۰ بهمن 1312ش |
| درگذشت | تهران 13 آبان 1402ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانش‌آموخته‌ی دانشکده‌ی افسری |
| شغل و تخصص اصلی | خواننده |
| سبک | سنتی |
| لقب | گلپا (شهرت هنری) |
| آثار | موی سپید، مست عشق، عقیق، دل ای دل، روی برگی بنویس، عشق، چرا عاشق نباشم، قدر محبت |
| گروه مقاله | موسیقی |
| خویشاوندان سرشناس | محمد گلریز (برادر) |
(سید اکبر گلپایگانی، معروف به گلپا) خواننده‌ی موسیقی ایرانی. در محله‌ی تکیه‌زرگرهای تهران و در خانواده‌ای که همه قاری قرآن و خواننده بودند به دنیا آمد. از سن 8 سالگی نزد پدرش، مرشد حسین گلپایگانی، به یادگیری موسیقی سنتی پرداخت. در سال 1318 به دبستان فرهنگ در محله‌شان رفت. در سال 1321 ضمن تحصیل در دبستان اقبال (خیابان آبشار) با جهانگیر ملک، نوازنده‌ی معروف تنبک در سال‌های بعد، آشنا شد. او در دوران تحصیلات دبیرستان ضمن عضویت در تیم فوتبال نوجوانان باشگاه تهران جوان، با این تیم به قهرمانی تهران رسیده است. در سال 1326 با ارکستر کر (به رهبری ایرج گلسرخی) به همکاری پرداخت. گلپایگانی در سال 1327 به مدرسه‌ی نظام می‌رود و در آنجا به عضویت انجمن موسیقی مدرسه درمی‌آید. طی سال‌های 1328 تا 1332 نزد اساتیدی چون حسن یکرنگی، نورعلی خان برومند، ابوالحسن خان صبا، حسین طاهرزاده، اسماعیل ادیب خوانساری، عبدالله دوامی، محمد ایرانی مجرد و یوسف فروتن به تمرین آواز و یادگیری ردیف‌های آوازی پرداخت و در سال 1332 برای تحصیل به دانشکده‌ی افسری و در سال 1336 به دانشکده‌ی نقشه‌برداری رفت.
اولین آوازش در سال 1335 با همراهی ساز نورعلی خان برومند و علی‌اصغر بهاری (برای یونسکو) ضبط شده است. او از این سال تا سال 1357 با هنرمندان شاخصی چون مرتضی محجوبی، پرویز یاحقی، فرهنگ شریف، امیرناصر افتتاح، حبیب‌الله بدیعی، جلیل شهناز، حسن کسایی، فریدون حافظی و بسیاری دیگر همکاری داشته است.
از فعالیت‌های هنری مهم گلپایگانی، از زمان همکاری‌اش با رادیو، به این موارد می‌توان اشاره کرد: تدریس موسیقی ایرانی در دانشگاه USLE، به همراه فرهنگ شریف (به مدت سه ماه- ۱۳۴۰/ ۱۹۶۱م)؛ اجرای کنسرت در لندن و هلند (۱۳۴۰/ ۱۹۶۱)؛ اجرای کنسرت در کویت همراه با فرهنگ شریف و امیرناصر افتتاح (۱۳۴۸)؛ بازی در فیلم سینمایی مرد حنجره‌طلایی به عنوان هنرپیشه‌ی نقش اول (1348)؛ اجرای کنسرت در لندن با حبیب‌الله بدیعی (۱۳۵۰/ ۱۹۷۱)؛ اجرای برنامه در «رویال دایان لندن» (۱۳۵۲)؛ اجرای کنسرت سراسری در آمریکا برای ایرانیان مقیم آن کشور به همراهی تار فریدون حافظی (۱۳۵۵/ ۱۹۷۶)؛ اجرای کنسرت در افغانستان و اجرای آواز دوصدایی با احمد ظاهر، خواننده‌ی معروف افغانستان و همچنین اجرای کنسرت در پاکستان و هندوستان (1355)؛ اجرای کنسرت سراسری در آمریکا (۱۹۹۲)؛ اجرای کنسرت در چین و ژاپن (۱۳۷۲)؛ اجرای کنسرت در آمریکا (۱۹۹۴) و اجرای کنسرت در رویال فستیوال هال لندن (۱۹۹۹). علاوه بر این باید اضافه کرد که گلپایگانی حدود 300 اجرا نیز در برنامه‌های مختلف «گلها» داشته است.
اکبر گلپایگانی از چند دانشگاه خارجی و از سازمان‌هایی چون یونسکو دکترای افتخاری دریافت کرده. همچنین آثار او بعد از 25سال ممنوع‌الصدا بودن، از سال 1382ش نیز در ایران منتشر می‌شود و از این سال به بعد چندین آلبوم موسیقی جدید از او ارائه شده است. محمد گلریز، خواننده و سرودخوان انقلاب اسلامی، برادر اوست.
اکبر گلپایگانی پس از دوره‌ای بیماری، براثر سکتۀ قلبی در بیمارستان نیکان تهران (اقدسیه) درگذشت.
تعدادی از آلبوم‌ها: موی سپید، مست عشق، عقیق، دل ای دل، روی برگی بنویس عشق، چرا عاشق نباشم، قدر محبت
گلپایگانی، خانواده نیز دیده شود.
منابع:
- www.aparat.com
- tamasha.com
- www.alimashhouri.ir
- www.dideo.ir
- t.me/Golpa1
- مردان موسیقی سنتی و نوین ایران [دوره‌ی 5جلدی]: حبیب‌الله نصیری‌فر، تهران: نگاه، چاپ هفتم: 1383.