ارگ گواشیر
اَرْگِ گواشیر
| اَرْگِ گواشیر | |
|---|---|
| نام فارسی | اَرْگِ گواشیر |
| کشور | ایران |
| استان | کرمان |
| نام‌های دیگر | باغ نظر |
| موقعیت | غرب شهر کرمان کنونی |
| کاربری | دارالحکومۀ کرمان |
| زمان ساخت | دورۀ ساسانی |
| سازنده | اردشیر اول |
قلعه‌ای در غرب شهر کرمان کنونی بود و آن را هستۀ اولیه کرمان و ساختۀ اردشیر اول ساسانی و کلمۀ گواشیر را تغییر شکل‌یافتۀ کوره اردشیر یعنی شهر اردشیر دانسته‌اند. بعضی معتقدند که آن را هفتواد حاکم کرمان در اواخر دورۀ اشکانی ساخته بود و اردشیر پس از فتح، آن را بازسازی و نام‌گذاری کرده بوده است. قرن‌ها دارالحکومۀ کرمان بود. در دورۀ قاجار به‌سبب آن‌که نظر علی‌خان زند حاکم کرمان در دورۀ کریم‌خان باغی در آن ساخته بود، به باغ نظر شهرت داشت. لطفعلی‌خان زند هنگام گریز از آقامحمدخان قاجار در باغ نظر اقامت کرده بود. در دوره‌های بعد بارو و مسجد و خانه‌هایی در آن ساختند. در دورۀ فتحعلی‌شاه، حاکم کرمان آن را از غرب گسترش داد و دیوان‌خانه‌ای معروف به باغ گلشن و قورخانه و توپخانه‌ای در آن ساخت. باغ نظر پر از درختان سپیدار بود و باغ گلشن گل‌های سرخ و زرد داشت. اعیان و بزرگان نیز در ارگ خانه‌سازی کردند. در اواخر دورۀ قاجار عمارتی مشهور به هفت‌دری در شمال دیوان‌خانه، میدانی وسیع با یک سردر بزرگ، نقاره‌خانه و تکیه‌ای به‌نام تکیه دولت در آن‌جا بود. در شرق آن محلۀ شهر، محله زردشتیان، قرار داشت.