آسک
آسَک (Asak)
شهر قدیم در استان خوزستان، نزدیک ارجان و بین ارجان و رامهرمز. خرابه‌های آن در شمال غربی گرمسیرات و در دامنۀ کوه قرار دارد. اصطخری به آتشفشان کوچکی اشاره می‌کند که در نزدیکی آن قرار داشته است. برخی محققین واژه‌ی آسک را ترکیبی از لهجه‌ی واژه‌ی فارسی «آهو» می‌دانند که به زبان کردی آن را آسک می‌نامیدند. برخی دیگر نیز معتقدند که آسک بر گرفته از نام اشکانیان بوده که با گذشت زمان (ش) به (س) تبدیل شده است. قدمت شهر تاریخی آسک به قبل از اسلام و دوران تمدن عیلام، اشکانی و ساسانی باز می‌گردد و در حوالی این شهر آثاری از عصر ساسانیان دیده می‌شود، ازجمله ویرانه‌های کاخی که به قباد ساسانی، پدر انوشیروان، منصوب است. پس از ورود اسلام به ایران به دلیل جنگی که میان خوارج ازارقه و سپاه عبیداالله بن زیاد در آسک انجام گرفت، این شهر معروف شد. سید محمد امام در کتاب تاریخ و جغرافیای خوزستان نوشته است که عبیداالله بن زیاد در سال پنجاه و هشت هجری یک مجتهد بزرگ به نام ابو هلال مرداس بن حدیر حنظلی را که پیشوای خوارج ازارقه بوده در بصره به زندان انداخت. مرداس پس از رهایی از زندان با چهل تن از یاران خود به اهواز و سپس به شهر آسک آمدند. عبیداالله بن زیاد سپاهی مرکب از دو هزار تن را در پی آنان فرستاد و میان دو سپاه در شهر آسک جنگ در گرفت و سپاه عبیداالله بن زیاد شکست خورد و چنان گریختند که تا بصره پشت سر خود را هم نگاه نکردند و فرمانده‌شان تا مدت‌ها مورد ریشخند کودکان بود. در سال 61 هجری مرداس و یارانش در شهر آسک مستقر و مواضع خود را مستحکم کردند. اما عبیداالله بن زیاد که کار قتل امام حسین (ع) و یارانش را در کربلا به پایان رسانده بود مجددا یک سپاه سه هزار نفری به فرماندهی سعید بن اسلم الکلابی را به شهر آسک فرستاد و سرانجام مرداس بن حدیر حنضلی و یارانش را در حال نماز به قتل رساندند.