کاناری، جزایر
کاناری، جزایر (Canary Island)
(یا: جزایر قناری) مجموعه‌ای متشکل از چند جزیرۀ آتشفشانی در اقيانوس اطلس[۱] متعلق به اسپانیا، با ۷,۳۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۱,۴۵۶,۵۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۱). ناحیه‌ای خودمختار و مشتمل بر دو بخش است: سانتا کروس دِ تنریفه[۲]، شامل جزایر تنریفه، گومرا[۳]، لا پالما[۴]، و یّرو[۵]؛ و لاس پالماس[۶]، شامل جزایر گران کاناریا[۷]، لانساروته[۸]، و فوئرته‌ونتورا[۹]. شش جزیرۀ غیرمسکونی نیز دارد. مراکز اصلی آن عبارت‌اند از سانتاکروس در جزیرۀ تنریفه، که پیکو دِ تئیده[۱۰]، بلندترین قلۀ اسپانیا با ۳,۲۱۵ متر ارتفاع، در آن قرار دارد؛ و لاس پالماس. سابقاً شراب صادرات عمدۀ این مجمع‌الجزایر را تشکیل می‌داد، اما امروزه کالاهایی نظیر موز، شکر، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، و تنباکو صادر می‌کند. گردشگری و ماهی‌گیری از مشاغل مهم مردم این جزایر است. نام این جزایر در مآخذ عربی، جزایر خالدات (جاودان) و جزایر سعادت نوشته شده است. واژۀ کاناری، که در فارسی قناری تلفظ می‌شود، به‌معنای سگ‌هاست، نه قناری، پرندۀ معروف. منجمان باستان و منجمان مسلمان نصف‌النهار یکی از جزایر کاناری را نصف‌النهار مبدأ می‌گرفتند. رصدخانۀ نیمکرۀ شمالی[۱۱] در جزیرۀ لا پالما ساخته شده است؛ این جزیره به‌سبب رطوبت کم، نبود آلودگی نور مصنوعی، و کمبود روشنایی طبیعی به هنگام غروب آفتاب شرایط خوبی برای رصد دارد. یونانی‌ها این جزایر را جایگاه ارواح نیکان و پهلوانان و سرزمین خوشبختی یا جزایر الوسیوم، و سلتی‌ها آن را منزلگاه ارواح آمرزیده‌شده می‌دانستند. ساکنان بومی جزایر قناری را گوانچ[۱۲] می‌نامند.