اشپایر
اِشپایِر (Speyer)
شهری قدیمی در راینلاند ـ پفالتس[۱] آلمان، در محل تلاقی رودهای راین و اشپایر، به فاصلۀ ۲۶کیلومتری جنوب مانهایم[۲]. ۴۹,۶۰۰ نفر جمعیت دارد (۱۹۹۵). صنایع آن عبارت‌اند از تولید لوازم برقی، متالورژی، پالایش نفت، و هواپیماسازی. لفظ نهضت پروتستان[۳]، نخستین بار در ۱۵۲۹ در مجلس اشپایر[۴] به‌کار رفت. کلیسای جامع این شهر به سبک رومانسک و حاوی مقبره‌های هشت امپراتور و پادشاه آلمان است؛ کنراد دوم[۵] در ۱۰۳۰م آن را احداث کرد، که بارها ویران و مجدداً بازسازی شد. موزۀ تاریخی پالاتینا[۶] در این شهر قرار دارد. این شهر قدمت ۳ هزار ساله دارد و در ابتدا، مقرّ سلت‌ها و سپس رومیان بود. شهر کنونی را فرانک‌ها بنا کردند و در قرن ۷م به اسقف‌نشین تبدیل شد. در پایان قرن ۱۳م شهر آزاد امپراتوری شد. ۵۰ شورا در این شهر بر پا شد و از ۱۵۱۳ تا ۱۶۸۹ مقرّ دیوان‌عالی امپراتوری بود. واژۀ «پروتستانت» از اعتراض گروهی از شاهزادگان و مسئولان به رفتار کلیسای کاتولیک با مارتین لوتر[۷]، کشیش اصلاح‌طلب، گرفته شده است. این شهر در جنگ سی‌ساله ویران شد.