باله بلشوی

بالۀ بُلشوی (Bolshoi Ballet)

باله بلشوی

(در روسی به‌معنای «بزرگ») کمپانی بالۀ روسی که در ۱۷۷۶ تأسیس شد و مقرّ آن در تئاتر بلشوی مسکو بود. با رپرتوآر آمیخته‌ای از آثار کلاسیک و آثار نوین، به‌سبب اجراهای پرشکوه و خیره‌کننده و تکنیکِ نمایشی و وقار رقصندگانش مشهور است. از ۱۹۶۴ مدیریت بالۀ بلشوی به یوری گریگاروویچ (۱۹۲۷ـ )، سپرده شد. مایکل مَدوکس، سرمایه‌گذار انگلیسی، و شاهزاده اوروسوف، که حامی هنر و هنرمندان و هنرپرور بود، آن را بنیاد گذاشتند. رقصندگان آن را از یتیم‌خانۀ مسکو آوردند و نخستین کلاس‌های رقص در ۱۷۷۳ برگزار شد. این کلاس‌ها، رقصندگان را برای تئاتر پتروفسکی که در ۱۷۸۰ تأسیس شده بود و در مکان تئاتر بلشوی کنونی قرار داشت، آماده می‌ساختند. مکان کنونی آن در ۱۸۲۵ افتتاح شد. برخلاف بالۀ کیروف، که رقصندگان آن بیشتر به خلوص گرایش داشتند و در اصطلاح منزه‌طلب بودند، رقصندگان بلشوی سبک و مضامین ملموس‌تری به‌کار می‌گرفتند. بلشوی در آغاز تحت‌الشعاع کیروف قرار داشت و فقط در اواخر قرن ۱۹ بود که با نخستین اجرای دون کیشوت و سپس دریاچۀ قو (۱۸۷۷) اثر پتیپا جای خود را پیدا کرد. سبک کُنشِ بسیار نمایشی بلشوی که با رقص‌ها و طراحی نوآورانۀ صحنه و موسیقی سمفونیک درآمیخته بود، در دوران ریاست و مدیریت اَلکساندر گورسکی ( ـ۱۹۴۲) پدید آمد. در دوران اقتدار لئونید لافروفسکی (۱۹۰۵ـ۱۹۶۷) که در ۱۹۴۴ با حفظ سمت مدیریت هنری از کیروف به بلشوی منتقل شد و با حضور ستاره‌های باله، همچون گالینا اولیانووا و مایا پلیسِتسکایا، مرکز ثقل بالۀ روسی، با جنبه‌های خلّاقانه و نوآورانه‌اش، از سن‌پترزبورگ (لنینگراد آن زمان) به مسکو انتقال یافت. فعالیتِ بالۀ بلشوی از دهۀ ۱۹۶۰ بر اجراهای پرشکوه و قهرمانانه از باله‌های کلاسیک و مدرن، مانند اسپارتاکوس (۱۹۶۸) و عصر زرین (۱۹۸۲)، متمرکز بوده است.