بیات، مرحله فرهنگی
بَیات، مرحلۀ فرهنگی
(یا: فاز بیات) در ادبیات باستان‌شناسی ایران معرف دومین مرحله (4600 - 4400پ‌م) از مراحل سه‌گانۀ دورۀ روستانشینی میانه (فرخ - بیات - مهمه) در دشت دِهلُران، مربوط به پیش از تاریخ. در این مرحله کشت بذر کتان، عدس و گندم نان با روش آبیاری مزارع رواج داشت و شیوۀ زندگی، یکجانشینی و سکونت در روستاست. احتمالاً مرحلۀ فرهنگی بیات دورۀ شکل‌گیری اولین جامعۀ طبقاتی در ناحیۀ دِهلُران است. مرحلۀ فرهنگی بیات با کاوش‌های باستان‌شناسان امریکایی در محوطۀ باستانی تپه سبز در دهۀ ۱۳۴۰ش معرفی شد. در این مرحلۀ فرهنگی، پس از ۲هزار سال آبیاری و کشت مستمر و بلاوقفۀ اراضی دشت دهلران، زمین دچار فرسایش گردید و با بالا آمدن سطح نمک‌های زیرزمینی، اراضی زراعی به شوره‌زار تبدیل شد.