بیله سوار، شهرستان
بیلهسوار، شهرستان (County) Bileh Savar
| بیله سوار، شهرستان | |
|---|---|
| کشور | پرونده:Flag of Iran.svg ایران |
| استان | اردبیل |
| بخش | مرکزی و قشلاق‌دشت |
| جمعیت | ۵۵,۰۲۶ نفر (۱۳۸۵ش) |
| موقعیت | شرق و جنوب شهرستان پارس‌آباد، غرب جمهوری آذربایجان، و شمال شهرستان گرمی |
| نوع اقلیم | معتدلِ مایل به گرم و نیمه‌خشک |
| تولیدات و صنایع مهم | کشاورزی و دامداری |
| شهر ها و آبادی های مهم | جعفرآباد، گوگ‌تپه، انجیرلو، و شورگل |
واقع در شمال غرب ایران و مناطق شمالی استان اردبیل، مشتمل بر بخش‌های مرکزی، انجیرلو و قشلاق‌دشت، با مرکزیت اداری شهر بیلهسوار. از شمال و غرب شمالی به شهرستان پارس‌آباد، از غرب به شهرستان اصلاندوز، از جنوب به شهرستان‌های انگوت و گرمی، و از شرق به جمهوری آذربایجان محدود شده است.
دربارۀ وجه تسمیۀ بیلهسوار نظریات گوناگونی طرح شده است. «بیله» را در زبان ترکی به معنای خشكی میان دو رودخانه دانسته‌اند. این کلمه به صورت پیشوند در نام برخی نقاط دیگر آذربایجان نیز دیده می‌شود، مانند بیله‌درق در حوالی اردبیل، بیله‌ده از توابع خلخال، بیلهسوار از توابع ماكو و بیله‌وار از توابع خوی. حمدالله مستوفی بانی بیلهسوار را امیری از آل بویه (ملقب به پیله‌سوار) می‌داند. در جریان جنگ‌های ایران و روس، و مطابق با مفاد عهدنامۀ ترکمانچای، بخشی از منطقه و آبادی موسوم به بیلهسوار به روسیه واگذار شد. در حال حاضر در خاک جمهوری آذربایجان، بخش مقابل شهرستان و شهر بیلهسوار، شهر و شهرستانی به همین نام است. شهرستان، در شهر بیلهسوار دارای گذرگاه و بازارچه مرزی با جمهوری آذربایجان است؛ که گذرگاه آن دایر ولی بازارچه‌اش نیمه‌تعطیل است. مردم بیلهسوار به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و شیعۀ دوازده‌امامی‌اند. اقلیتی از مردم این شهرستان نیز تابع مذهب سنی حنفی‌اند.
این شهرستان سرزمینی تپه‌ماهور است، که رو به جنوب بر ارتفاع آن افزوده می‌شود. رودخانۀ مرزی بالهارود مهم‌ترین رود آن است. اقلیم این شهرستان معتدلِ مایل به گرم و نیمه‌خشک و جمعیت آن ۵1,257نفر است (1395ش). راه گرمی به بیلهسوار و پارس‌آباد از آن می‌گذرد. آبادی‌های مهم آن عبارتند از: جعفرآباد، گوگ‌تپه، انجیرلو، و شورگل. دامداری و کشاورزی شغل اصلی ساکنان این شهرستان است. گندم و جو و سایر غلات و حبوبات، دانه‌های روغنی (مانند کلزا، سویا، کنجد و ذرت)، بادام زمینی، پنبه، سیر و پیاز، صیفی‌جات و تره‌بار، و میوه‌هایی چون هلو و شلیل مهم‌ترین محصولات بیلهسوار است.