کاتالونیا، ناحیه خودمختار
کاتالونیا، ناحیۀ خودمختار (Cataluña)
| کاتالونیا، ناحیه خودمختار | |
|---|---|
| کشور | اسپانیا |
| نام فارسی | کاتالونیا |
| نام لاتین | Cataluña |
| جمعیت | 8,005,784 نفر (2023) |
| موقعیت | شمال شرقی اسپانیا |
| مرکز | شهر بارسلونا |
| مساحت | 32,113 کیلومتر مربع |
| رودهای استان | رودهای سِگرِه، لیوورگات (یوورگات) و تِر |
| اقلیم | کوهستانی |
| تولیدات و صنایع مهم | کشت زیتون، انگور، حبوبات، و فندق، و پرورش دام |
(یا: کاتالان کاتالونیا[۱]) ناحیه[۲]ای خودمختار در شمال شرقی اسپانیا، با 32,113 کیلومتر مربع مساحت و 8,005,784 نفر جمعیت (2023). شامل استان‌های بارسلون، خرونا[۳]، لیدا[۴] (لریدا[۵] ي سابق) و تاراگونا[۶] است. زیتون، انگور، حبوبات، و فندق در این ناحیه کشت می‌شود و پرورش دام نیز نسبتاً رایج است. کاتالونیا ناحیۀ مهم صنعتی اسپانیا است. صنعت آن ابتدا بر نساجی استوار بود، اما اکنون دارای صنایع علوم مهندسی، تولید مواد شیمیایی، کاغذ و چاپ و بسیاری از خدمات دیگر است. مرکز آن بارسلونا است. کاتالونیای شمالی[۷] کوهستانی است و حوضۀ[۸] اِبرو[۹] در جنوب از بین کوه‌های کاسْتِلیون[۱۰] می‌گذرد. رودهای سِگرِه[۱۱]، لیوورگات (یوورگات)[۱۲] و تِر[۱۳] نیز در این ناحیه جریان دارند. خاک آن حاصل‌خیز و ارتفاعاتش پوشیده از جنگل است، اما بخش داخلی آن هوایی خشک دارد. تفریحگاه‌های توریستی در امتداد کوسْتا بِراوا[۱۴] ساخته شده‌اند. کاتالونیا از نخستین نواحی اسپانیا بود که به‌تصرّف رومی‌ها درآمد و ویزیگوت‌ها[۱۵] در قرن ۵م آن را اشغال کردند. در قرن ۸م یک کاونتی (بخش)[۱۶] مستقلی در بارسلونا شکل گرفت، اما در ۱۱۳۷م با آراگون متحد شد و در ۱۴۷۹م این دو با کاستیل[۱۷] ادغام شدند. سنت استقلال‌طلبی در این ناحیه از دیرباز پابرجاست. کاتالونیا از ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۹ خودمختار بود، اما در جنگ داخلی اسپانیا[۱۸] از امتیازهای خود برای حمایت از آرمان جمهوری‌خواهی محروم شد. خودمختاری و استفادۀ رسمی از زبان کاتالان[۱۹] در ۱۹۸۰ بار دیگر احیا شد.