لاپلاند
لاپْلانْد (Lapland)
| لاپلاند | |
|---|---|
| کشور | فنلاند |
| نام فارسی | لاپْلانْد |
| نام لاتین | Lapland |
| جمعیت | 177,161 نفر (2019) |
| موقعیت | اروپا، در مدار شمالگان، در کشورهای نروژ، سوئد، فنلاند، و شبه‌جزیرۀ کولا در شمال غربی روسیه |
| تولیدات و صنایع مهم | کروم، مس، آهن، الوار، نیروی برقابی، و گردشگری |
| مساحت | 100,366 کیلومتر مربع |
ناحیه‌ای در اروپا[۱] در مدار شمالگان[۲]، در کشورهای نروژ[۳]، سوئد[۴]، فنلاند[۵]، و شبه‌جزیرۀ کولا[۶] در شمال غربی روسیه، بدون تعریف سیاسی. بزرگ‌ترین و شمالی‌ترین منطقۀ فنلاند است. 177,161 نفر جمعیت (2019) و 100,366 کیلومتر مربع مساحت دارد. منابع اصلی آن عبارت‌اند از کروم، مس، آهن، الوار، نیروی برقابی، و گردشگری. جمعیت بومی آن سومی[۷] نام دارند (قبلاً لاپ‌ها[۸] نامیده می‌شدند)، که ده درصد از آنان صحرانشین‌اند و بقیه اساساً در آبادی‌های ساحلی سکونت دارند. دمای لاپلاند پایین است و دو ماه از تابستان روز و دو ماه از زمستان شب است. کشاورزی در تابستان صورت می‌گیرد. لاپلاند اسکاندیناوی[۹] شامل سنگپوزها[۱۰] و آبدره‌ها[۱۱]، یخچال‌های طبیعی ژرف، دریاچه‌های کوهستانی و رودهایی است که از دریاچه‌ها تغذیه می‌کنند. لاپلاند روسی و فنلاندی[۱۲] به بخش‌های پست‌تر همتای سوئدی خود شباهت دارد. مناطق مرتفع‌تر دارای پوشش گیاهی توندراست و مناطق پایین‌تر را درختان کاج، صنوبر، و باتلاق‌ها پوشانده‌اند. هوای این منطقه قطبی است. برحسب فاصله از شمال مدار شمالگان، خورشید در زمستان به‌مدت هفت یا هشت هفته از افق بالا نمی‌آید و تاریکی نسبی حکمفرماست؛ به‌استثنای زمانی که شفق شمالی، منطقهای پوشیده از برف را روشن می‌کند. تابستان سه ماه طول می‌کشد و نسبتاً گرم است؛ خورشید نیمه‌شب در شمال رووانیمی[۱۳]، مرکز لاپلاند فنلاند[۱۴]، زیر مدار شمالگان، دیده می‌شود. گرچه فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه با فصل کوتاه کشت و یخبندان تابستانی محدود شده است، یونجه، سیب‌زمینی، و جوِ دوسر در آن تولید می‌شود. ذخایر غنی سنگ آهن، به‌ویژه در لاپلاند سوئد[۱۵]، قرار دارد؛ غنی‌ترین ذخایر سنگ آهن جهان در کیرونا[۱۶] و یلیواره[۱۷] یافت می‌شود (سنگ‌های معدنی آن دست‌‌کم حاوی ۶۰درصد آهن است). برای خدمات‌رسانی به معدنچی‌ها، راه‌آهن برقی در ۱۹۰۲ از لولئو[۱۸]، در خلیج بوتنی[۱۹]، تا نارویک[۲۰]، در ساحل نروژ، احداث شده است. جمعیت سامی لاپلاند بیشتر وقت خود را به نگهداری از گله‌های بزرگ گوزن شمالی می‌گذراند، که به‌نحو فصلی از منطقهای به منطقۀ دیگر می‌روند و گوشت، شیر، و پوست مردم را تأمین می‌کنند؛ از شاخ و استخوان‌های آن‌ها در صنایع دستی استفاده می‌شود.