اتریش

اُتریش (Austria)

اتریش
نام فارسی	اُتریش
نام لاتین	Austria
نظام سیاسی	جمهوری فدرال چندحزبی، با دو مجلس قانون‌گذاری
جمعیت	8,404,252 نفر
موقعیت	اروپای مرکزی
پایتخت	وین
تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع)	100/2
رشد سالانه (درصد)	0/5
شهرهای اصلی	وین، زانکت پولتِن، لینتس، اینسبروک، گراتس و سالزبورگ
زبان	آلمانی
دین	مسیحیت
مساحت (کیلومتر مربع)	83870
واحد پول	یورو

نقشه کشور اتريش

موقعیت. جمهوری اتریش در اروپای مرکزی و در جنوب کشور آلمان جا دارد. از شمال به آلمان و چک، از شرق به اسلوواکی و مجارستان، از جنوب به اسلوونی و ایتالیا، و از غرب به سوئیس و لیختنشتاین محدود شده است. این کشور ۸۳,۸۷۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و شهر وین پایتخت آن است.

سیمای طبیعی. اتریش از نظر جغرافیایی به سه ناحیۀ کوه‌های آلپ، فروبومان شرقی و بلندی‌های شمال شرقی تقسیم می‌شود: ۱. کوهستان آلپ حدود دو سوم از کشور را فراگرفته و از رشته‌کوه‌هایی موازی تشکیل شده است که از غرب به شرق کشیده شده و با درّه‌هایی نسبتاً پهناور از هم جدا شده‌اند. آلپ‌های تیرول شمالی و آلپ‌های سالزبورگ، شمالی‌ترین رشته‌های این ناحیه‌اند و کوه‌های هوئه تاوئرن با بلندی ۳,۷۹۷ متر، (قلّۀ گروسگلوکنر یا مرتفع‌ترین نقطۀ کشور) رشتۀ مرکزی را تشکیل می‌دهند و آلپ‌های اوتستال، آلپ‌های تسیلر تالر، آلپ‌های کارنیک، و آلپ‌های کاراوانکن جنوبی‌ترین رشته‌های این قسمت‌اند. گردنه‌های برِنِر و زِمِرینگ از این کوهستان می‌گذرند و رودخانه‌های دانوب و ایزار، این، زالتساخ، اِنس، مور، و دراوا که همگی ریزابه‌های دانوب‌اند، این کشور را مشروب می‌کنند. علاوه بر رودخانه‌های مزبور که کلاً از این کوهستان سرچشمه می‌گیرند، دریاچه‌های کوچکی مانند کنستانس (بودِنْزِه) و نویزیدلِر از دیگر عارضه‌های آبی این سرزمین محسوب می‌شوند. ۲. ارتفاعات آلپ از شمال به درّۀ دانوب و از شرق به فروبومانِ حوضۀ وینمنتهی می‌شود و دریاچۀ نویزیدلر در آن واقع است. بیشترین کشتزارها و مهم‌ترین شهرها و آبادی‌های اتریش در درّۀ دانوب و حوضۀ وین قرار دارند و دامنۀ ارتفاعات آن را تاکستان‌های متعدد فراگرفته است. ۳. درّۀ دانوب، از شمال به کوه‌های جنگل بوهمی محدود می‌شود و بلندی‌های شمال شرقی را که از جنگل پوشیده شده تشکیل می‌دهد و اتریش را از کشورهای چک و اسلوواکی جدا می‌سازد. کشور اتریش از نُه ایالت فدرال تشکیل شده و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از وین، زانکت پولتِن، لینتس، اینسبروک، گراتس، و سالزبورگ. آب و هوای این کشور معتدل است. نواحی جنوبی و غربی آن دارای اقلیم آلپی با بارندگی فراوان و گاه توام با طوفان‌های تُندری است. زمستان‌هایش سرد و برفی و تابستان‌های نواحی شرقی گرم و نسبتاً خشک است. میانگین دمای شهر وین در دی‌ماه صفر درجۀ سانتی‌گراد و در تیرماه بیست درجۀ سانتی‌گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۸۲۵ میلی‌متر می‌رسد. کشور اتریش عمدتاً از جنگل و علفزار پوشیده شده است. جنگل‌های مخروطی خاص ارتفاعات آلپ است و دامنه‌ها و نواحی کم‌ارتفاع آن پوشیده از علفزار و درختان دیگر است. خرس، گرگ، گراز، آهو، بزکوهی، و پرندگانی چون عقاب، شاهین، و جغد، گونه‌هایی از حیات وحش این کشور به‌شمار می‌آیند.

اقتصاد. اتریش در مرز اروپای شرقی و غربی قرار دارد و از نظر دادوستد میان این دو منطقه از موقعیت مهمی برخوردار است. اقتصاد این کشور طی ۵۰ سال اخیر از کشاورزی به صنعتی تغییر یافته و حدود بیست درصد از اراضی آن به کشاورزی اختصاص یافته و با به‌کارگیری روش‌های مکانیزه، در زمینۀ تولید محصولاتی چون غلات و سبزیجات، تا ۷۵ درصد به خودکفایی رسیده است. بیشتر اراضی قابل کشت اتریش در فروبومان شرقی قرار دارند و غلات، ذرت، جو دوسر، میوه و سبزیجات از محصولات کشاورزی این کشورند. کوه‌پایه‌ها و فروبومان شرقی غالباً از تاکستان مستورند و شراب در ردیف اقلام صادراتی آن قرار دارد. چراگاه‌‌های شرقی و دامنه‌های آلپ برای دامداری و تولید فرآورده‌های دامی و لبنی تخصیص‌یافته و شیلات آن به صید ماهی در آب‌های داخلی منحصر است و محصول سالانۀ آن به حدود ۴۳۵ تن می‌رسد. نزدیک به ۹,۳ میلیون هکتار از اراضی این کشور را جنگل فراگرفته و تولید سالانۀ چوب آن به حدود ۱۴میلیون متر مکعب می‌رسد. اتریش از نظر منابع طبیعی و تولید نیرو در شرایط مناسبی قرار دارد و از بابت تولید و صدور منگنز مقام اول جهان را دارد. آهن، لیگنیت، گرافیت، نمک، کوارتز، و خاک رس نیز از کانی‌های مهم آن محسوب می‌شوند. تولید سالانۀ نفت خام و گاز طبیعی این کشور به ترتیب ۹۵۰هزار تن و ۱.۵میلیارد متر مکعب است. استخراج نفت و گاز اتریش از ۱۹۳۰ آغاز شده و کاهش تولید در سال‌های اخیر از رو به اتمام‌ نهادن ذخایر مزبور حکایت دارد. بیشتر نیروی الکتریسیتۀ این کشور به‌شیوۀ برقابی تأمین می‌شود و تولید آن به ۶۰.۵میلیارد کیلووات ساعت می‌رسد. توجه و حمایت دولت اتریش از صنایع داخلی، موجب رونق آن شده و پایه‌های اصلی اقتصاد کشور بر آن استوار است. تولید آلومینیوم، و پالایش نفت، مصنوعات شیمیایی و پلاستیکی، ماشین‌آلات الکتریکی، ابزارهای اپتیک و تجهیزات حمل و نقل، جزء فرآورده‌های صنعتی آن محسوب می‌شوند.

حکومت و سیاست. نوع حکومت اتریش جمهوری فدرال چندحزبی، با دو مجلس قانون‌گذاری است. مجلس شورای ملی با ۱۸۳ نماینده و مجلس شورای فدرال با ۶۴ عضو، نهادهای قانون‌گذاری این کشورند و اعضای آن‌ها را مردم برای چهار سال برمی‌گزینند. دورۀ ریاست جمهوری اتریش شش سال است و رهبر حزب حائز اکثریت در مجلس شورای ملی سمت صدراعظمی و سرپرستی قوۀ مجریه را بر عهده‌ دارد.

مردم و تاریخ. جمعیت این کشور حدود ۸,۴۰۴,۲۵۲ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۱۰۰.۲ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت اتریش ۰.۵ درصد است و اتریشی‌ها ۹۶ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. ۸۵ درصد از مردم آن پیرو آیین کاتولیک رُم‌اند و ۶۷ درصدشان شهرنشین‌اند و زبان رسمی آنان آلمانی است. میانگین امید به زندگی در اتریش ۷۸ سال است و ۹۹ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. سرزمین اتریش از آغاز عصر حجر مسکون بوده است و ایلی‌ریاییها، که در ساحل دریای آدریاتیک می‌زیستند، تمدن عصر آهن را در آن سرزمین پایه‌گذاری کردند. رومیان در ۲۰۰پ‌م به اتریش وارد شدند و به راه‌سازی و احداث تاکستان پرداختند. ژرمن‌ها و اسلاو‌ها در قرن ۵م بیشتر نواحی اتریش را تصرف کردند و امپراتور شارلمانی (۷۴۲ـ۸۱۴م) مسیحیت را در این سرزمین رواج داد و بخش شرقی آن را اوستر رایش نامید. اوتوی اول در ۹۵۵م اتریش را تصرف کرد و آن را به صورت دوک‌نشینی مستقل به امپراتوری مقدس روم ضمیمه کرد. این سرزمین در ۱۲۵۳م تحت فرمانروایی اوتاکار دوم، پادشاه بوهم، قرار گرفت و در ۱۲۷۸ امپراتوری هاپسبورگ در این کشور تشکیل شد. در جنگ‌های ناپلئونی (۱۷۹۲ـ۱۸۱۵) کروآسی، مجارستان، چک، ایتالیا، اسلوواکی، و لهستان ضمیمۀ خاک اتریش شدند؛ و بعد از کنفرانس وین (۱۸۱۵) با هدایت و کاردانی‌های پرنس مترنیخ (۱۷۷۳ـ۱۸۵۹)، وزیر خارجۀ این کشور، کنفدراسیونی از دولت‌های آلمانی‌زبان تشکیل شد. انقلاب ۱۸۴۸ موجبات ضعف اتریش را فراهم کرد و به جداشدن آن از لومباردی در ۱۸۵۹ انجامید و درپی آن تسلط بر آلمان نیز در ۱۸۸۶ پایان یافت. اتریش در ۱۸۶۷ با مجارستان متحد شد و امپراتوری اتریش ‌ـ‌ مجارستان را تشکیل داد و در ۱۸۷۸ بوسنی‌ ـ‌ هرزگووین را به خاک خود افزود. جنگ جهانی اول (۱۹۱۴ـ۱۹۱۸) به شکست اتریش انجامید و به موجب پیمان سن‌ ژرمن، این سرزمین مطابق محدودۀ امروزی کوچک شد. پس از کشته‌شدن دولفوس، رئیس‌جمهور وقت اتریش (۱۹۳۴) که با ناسیونالیست‌های تندرو مخالفت می‌کرد، این کشور به آلمان نازی ملحق شد (۱۹۳۸). در پایان جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵) متفقین آن‌جا را اشغال کردند و جمهوری اتریش دوباره تأسیس شد. این کشور در ۱۹۵۵ به عضویت سازمان ملل متحد درآمد، در ۱۹۵۶ به شورای اروپا ملحق شد، و در ۱ ژانویۀ ۱۹۹۵ به اتحادیۀ اروپا پیوست.

 

---