ال
اَل
درختان و درختچه‌هایی از جنس کورنوس[۱]، متعلق به خانوادۀ زغال‌اخته. در کتب قدیم، نام‌های مختلفی از قبیل قَرانیا، راهِن، سرخک، طاقدانه و قُرنوس برای اَل آمده است. از این جنس، سه‌گونه در ایران می‌روید: ۱. سیاه ال، با نام علمی کورنوس استرالیس[۲] که درختی زیبا دارای برگ‌های بیضوی یا تخم‌مرغی‌شکل، گل‌های شکری‌رنگ در گل‌آذینِ دیهیم و میوۀ شَفت تیره‌رنگ است. برگ‌های این درخت در پاییز به رنگ عنابی درمی‌آید و به‌سبب زیبایی چشمگیرش در باغ‌ها کاشته می‌شود. سیاه ال بومی اروپا و آسیای شمالی است و در جنگل‌ها و ارتفاعات شمال و غرب می‌روید؛ ۲. زغال‌اخته، با نام علمی 'کورنوسمس[۳] که در جنگل‌های ارسباران می‌روید و گل‌های زردرنگ کوچک و میوۀ شفت سرخ‌رنگ و خوراکی دارد؛ ۳. شفت، با نام علمی 'کورنوسسانگوئینا[۴] که در ارتفاعات شمال غرب وجود دارد. تنۀ این درخت قهوه‌ای‌رنگ با بویی زننده، شاخه‌های آن ارغوانی صاف، گل‌های آن کوچک و میوه‌اش شفت سیاه‌رنگ است. برگ‌های این درخت در پاییز به رنگ ارغوانی تیره درمی‌آید.