التجلیات الالهیة

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

التَجَلّیات‌الإِلهیَّة
کتابی عرفانی به عربی، از محیی‌الدین ابن عربی. مؤلف در این کتاب، برای تبیین مراتبِ دو عنوانِ اصلی و اصیلِ «توحید» و «تجلیّات» که در نظامِ‌ عرفانیِ او بسیار پراهمیت است، به‌ سفری خیالی دست می‌زند. بدین‌صورت که خود را در مشهدی از مَشاهد به نمایش درمی‌آورد و با شیخی نامور، که در آن مشهد مقام دارد، به بحث از خصایص آن مشهد می‌پردازد. بدین‌ترتیب او آخرین دریافت‌هایش را از هر یک از مراتب تبیین می‌کند و گاه نقصانِ سلوک و معرفت مشایخ گذشته را می‌نمایاند. به همین جهت دو گفت‌وگوی او با سهل تستری و عبدالله مرتعش درخور توجه است. ابن عربی این رساله را پیش از ۶۰۶ق پرداخته و گویا دست‌نوشتِ‌ اصلیِ آن هم‌اکنون موجود باشد. همو تعلیقات شرح‌گونه‌ای بر این کتاب املا کرده است که داستانی نظیر شرحِ ترجمانُ‌الْأَشْواق دارد. چه یکی از عالمان حلب، زبان سرزنش بر محتوایِ این کتاب می‌گشاید، و ابن سودکین با نقلِ آن اعتراضات، از شیخ می‌خواهد که توضیحی دربارۀ مفاهیم این کتاب عرضه کند. این امالی توضیحی که به قلم ابن سودکین تدوین شده، در ۶۱۰ق پدید آمده است. عارفی گمنام نیز التجلیّات الالهیه را با نام کشف‌الغایات شرح کرده است. متن، تعلیقه و این شرح، هر سه، به‌چاپ رسیده‌اند.