انکوژن

اُنْکوژِن (oncogene)

ژنی که با ویروس حمل می‌شود و سلول را وادار می‌کند به صورت غیرطبیعی تقسیم شود. نتیجۀ این تقسیم بی‌رویه سرطان است. انکوژن‌ها براثر بروز جهش در بعضی از ژن‌ها (پروتوانکوژن‌ها) پدید می‌آیند. پروتوانکوژن‌ها به صورت طبیعی در همۀ یاخته‌ها وجود دارند. این ژن‌ها در برخی از ویروس‌هایی که قادرند یاخته‌های طبیعی را به یاخته‌های سرطانی تبدیل کنند نیز وجود دارند. این ویروس‌ها انکوژن‌های خود را در دی اِن اِی یاختۀ میزبان وارد می‌کنند که نتیجۀ آن، تقسیم افسارگسیختۀ یاخته‌ است. برای تبدیل یاختۀ سالم به یاختۀ سرطانی ممکن است بیش از یک انکوژن لازم باشد. در ۱۹۸۹، دو دانشمند امریکایی، جِی مایکل بیشاپ و هارولد وارموس، به سبب عرضۀ مفهوم انکوژن‌ها مشترکاً به جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی دست یافتند. بعدها سرطان‌شناسی فرانسوی با نام دومینیک استلن ادعا کرد که او این ژن‌ها را قبلاً کشف کرده است.

 

---