بختیار، شاپور (چهارمحال وبختیاری۱۲۹۴ـ پاریس ۱۳۷۰ش)

شاپور بختیار;
زادروز	چهارمحال وبختیاری۱۲۹۴ ش;
درگذشت	پاریس ۱۳۷۰ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	دکتری در رشته علوم سیاسی
شغل و تخصص اصلی	سیاستمدار
آثار	خاطرات به زبان فرانسوی (عنوان یکرنگی به فارسی ترجمه شده)
گروه مقاله	تاریخ ایران

بختیار، شاپور (چهارمحال وبختیاری۱۲۹۴ـ‌پاریس ۱۳۷۰ش)

از رهبران جبهۀ ملی و آخرین نخست‌وزیر دورۀ پهلوی. فرزند سردار فاتح بختیاری بود و تحصیلات خود را در بیروت و پاریس گذراند و در رشته حقوق بین‌الملل مدرک دکتری و در رشتۀ علوم سیاسی، لیسانس گرفت. در ۱۳۲۴ش، به ایران بازگشت و در وزارت کار و تبلیغات مشغول کار شد. سپس در ۱۳۳۰ش معاون وزارت کار شد و تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ش در همین سمت باقی بود. پس از کودتا، به «نهضت مقاومت ملی‌» پیوست و دو بار بازداشت شد و حدود یک سال در زندان بود. در ۱۳۳۹ش، به عنوان عضو هیئت اجرایی جبهۀ ملی دوم به فعالیت پرداخت و تا سال ۱۳۴۲ش، سه بار دستگیر و چند ماه بازداشت شد و پس از انحلال جبهۀ ملی، در سمت مشاور حقوقی و مدیر چند کارخانه و مؤسسۀ اقتصادی بنیاد پهلوی، مشغول به کار گردید. با آغاز فضای باز سیاسی در کشور، وی همراه کریم سنجابی و داریوش فروهر، نامه‌ای سرگشاده به محمدرضا پهلوی نوشت و اجرای قانون اساسی و آزادی انتخابات را خواستار شد (خرداد ۱۳۵۶). بختیار در دی ۱۳۵۷ش، به فرمان محمدرضا پهلوی نخست‌وزیر شد و وعدۀ اصلاحات سیاسی و اجتماعی را در چارچوب قانون اساسی و حفظ رژیم سلطنتی داد، ولی امام خمینی (ره) آن را خدعه و نیرنگ و به منظور نجات شاه و رژیم سلطنتی دانست و هر گونه همکاری با آن را حرام و غیرقانونی اعلام و جبهۀ ملی نیز او را از تشکیلات خود اخراج کرد. سرانجام دولت بختیار، پس از گذشت ۳۷ روز، در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ش سقوط کرد. او همان روز مخفی شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ش، از کشور به پاریس گریخت و از حمایت‌های سیاسی و مالی مقامات امریکا، انگلیس، اسرائیل، عربستان، مصر، عراق و اردن بهره‌مند گردید و از همۀ اقدامات خرابکارانه و تجزیه‌طلبانۀ داخل کشور، پشتیبانی سیاسی، مالی و نظامی کرد که ازجمله آن می‌توان به غائلۀ حزب خلق مسلمان در تبریز و کودتای نوژه اشاره کرد. پس از شکست این توطئه‌ها، وی «نهضت مقاومت ملی» را با همکاری شخصیت‌های معروف مخالف نظام جمهوری اسلامی در تابستان ۱۳۵۹ش تشکیل داد. بعد از آغاز جنگ عراق علیه ایران، وی با صدام حسین در بغداد دیدار و حمایت کامل نهضت مقاومت را از او در جنگ اعلام و بارها ایران را آغازگر جنگ معرفی کرد. در ۱۶ مرداد ۱۳۷۰ به دست سه نفر در منزل مسکونی‌اش به‌قتل رسید. بختیار خاطراتش را در ۱۹۸۲ به زبان فرانسوی انتشار داد که با عنوان «یکرنگی» به فارسی ترجمه شده است (پاریس، ۱۳۶۱). کتاب ۳۷ روز از ۳۷ سال، خاطرات دورۀ نخست‌وزیری اوست. خاطرات شاپور بختیار در تهران نیز چاپ و منتشر شده است (۱۳۸۰ش).