برنامه گل ها
برنامۀ گل‌ها
یکی از برنامه‌های رادیویی مخصوص موسیقی ایرانی در سال‌های ۱۳۳۴ـ۱۳۵۶ش. این برنامه با تولید دائم (هر روزه)، استفاده از هنر استادان و هنرمندان تراز اوّل، توجه خاص به ادب کلاسیک فارسی و اصرار بر حفظ حالات و ویژگی‌های موسیقی ایرانی در سنت اصیل شهری، نقش مهمی در اشاعه و رواج موسیقی (سازی، آوازی و ارکستری) بین مردم داشته است. اولین سلسلۀ این برنامه‌ها با عنوان «گل‌های جاویدان» و با محوریت شعر و ادب و معرفی شاعران بزرگ قدیم و معاصر، به همت داوود پیرنیا (۱۲۸۰ـ۱۳۵۰ش) ضبط شد و پس از مدتی، با پیوستن استادان بزرگ موسیقی شهری، شاخه‌های دیگری نیز بدان اضافه شد که از آن جمله است ۱. گل‌های رنگارنگ، ویژۀ اجرای آثار کلاسیک از موسیقی‌دانان بزرگ معاصر و آواز ایرانی (سنت ردیف با شعر فارسی)؛ ۲. گل‌های صحرایی، ویژۀ اجرای آثار مشهور موسیقی‌های محلی ایران، با تنظیم جدید و گویش متمایل به فارسی تهرانی؛ ۳. برگ سبز، ویژه اجرای آواز همراه با ساز و گاه بدون ساز در ایام مذهبی؛ ۴. یک شاخه گل، که ترکیبی از برنامه‌های گل‌های رنگارنگ، برگ سبز و گل‌های صحرایی بود و گاه برحسب اقتضا به بزرگداشت استادان درگذشته اختصاص داشت؛ ۵. گل‌های تازه، که بعد از درگذشت پیرنیا و در زمان تصدی سمت ریاست موسیقی رادیو تلویزیون توسط امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) راه‌اندازی شد و به اجرای موسیقی توسط اولین گروهِ دانشجویان رشتۀ موسیقیِ دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران اختصاص داشت. این برنامه حاوی بازسازی آثار قدما با گروه سازهای سنّتی و اجرای قطعاتی از موسیقی دورۀ قاجار بود، و آثاری نیز از ساخته‌های سرپرستان این گروه‌ها (شیدا، عارف و ...) اجرا می‌شد. شماری از بهترین موسیقی‌دانان ایرانی که از ۱۳۱۰ تا۱۳۵۰ در ساخت و اجرای قطعات و برنامه‌های ماندگار فعالیت داشتند، با این برنامه همکاری کردند. شمار برنامه‌های گل‌های جاویدان، گل‌های رنگارنگ، یک شاخه گل، گل‌های صحرایی، گل‌های تازه و برگ سبز، به‌اضافۀ برنامۀ جنبی «تک‌نوازان» که در حاشیۀ این برنامه‌ها در سال‌های ۱۳۵۱ـ۱۳۵۶ راه‌اندازی شد، تقریباً ۸۰۰ برنامه است که به‌طور پراکنده در آرشیوهای خصوصی و دولتی نگهداری می‌شود. از پژوهشگران و گردآورندگان برنامه‌های گل‌ها در داخل ایران می‌توان حبیب‌الله نصیری‌فر، بیژن فرازی، علی‌رضا دربندی و سید علی‌رضا میرعلی‌نقی را نام برد. جین لویزن[۱] با سه سال کار مداوم در ایران و اروپا و امریکا، اطلاعات جامع و مجموعه‌ای کامل از ضبط‌های «گل‌ها» را به سفارش دانشگاه لندن گردآوری کرده است.
- ↑ Jane Lewisohn