برهان قاطع
بُرهانِ قاطِع
لغتنامهای فارسی به فارسی، در ۱۰۶۲ق، تألیف محمدحسین بن خلف تبریزی. کتاب دارای مقدمهای مبسوط در برخی نکات دستوری و زبانی و سپس شرح حدود ۲۰هزار واژه و ترکیب است. مؤلف در گردآوری این مجموعه از فرهنگ جهانگیری، مجمعالفرس، سرمۀ سلیمانی و صحاحالادویه بهره گرفته و واژگان بسیاری را از زبانهای ایرانی، لهجههای ایرانی و زبانهای غیر ایرانی که در آن اشتباه نیز بسیار است، نقل و معنی کرده است. برهان قاطع در ذکر اعلام تاریخی و جغرافیایی و گردآوری ضبط و حرکات گوناگون واژگان نیز خالی از اشتباه نیست. از نقایص کتاب یکی هم نداشتن شواهد شعری و نثری واژگان است. برهان قاطع بارها، ازجمله به کوشش محمدمعین، بهچاپ رسیده است (تهران، ۱۳۳۰ـ۱۳۳۵ش). برخی از ادبا آثاری در دفاع یا رد این اثر نوشتهاند. از آن شمار قاطع برهان، مخرق قاطع برهان، و ساطع برهان است. برهان قاطع به قلم احمد عاصم عینتابی به ترکی ترجمه شده است (قاهره، ۱۲۵۱ق).