بلیزاریوس
بِلیزاریوس (ح ۵۰۵ـ ۵۶۵م)(Belisarius)
| بلیزاریوس Belisarius | |
|---|---|
| زادروز |
بالکان ح ۵۰۵ م |
| درگذشت | ۵۶۵م |
| ملیت | رومی |
| شغل و تخصص اصلی | نظامی |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
سردار امپراتوری روم شرقی که توانست بار دیگر سرزمین‌های امپراتوری روم غربی را تسخیر کند. به‌رغم آن‌که امپراتور یوستی‌نیانوس اول[۱] از سر حسادت امکانات مالی ناچیزی در اختیارش قرار داده بود، در مصاف با ایرانیان، هون‌ها[۲]، واندال‌ها[۳]، و گوت‌ها[۴] به پیروزی‌های شگرفی نایل شد. بلیزاریوس، که زادۀ بالکان بود، به گارد محافظ امپراتور پیوست و در ۲۵سالگی به فرماندهی قشون روم در شرق منصوب شد. در ۵۳۰م سپاه ایرانیان را، علی‌رغم برتری نیرو، در داراس[۵] شکست داد ولی شکست از خسرو انوشیروان در کالینیکوم[۶] (۵۳۱م) به شهرت بسیارش آسیبی نرساند. قاطعیتش در جریان شورش‌های نیکا[۷]، در قسطنطنیه[۸] (۵۳۲م)، یوستی نیانوس را از سرنگونی رهانید. بزرگ‌ترین و کامل‌ترین پیروزی‌اش، فتح سریع مملکت واندال‌ها در شمال افریقا، را در ۵۳۳ـ۵۳۴م فقط با ۱۵هزار سرباز به‌دست آورد. متعاقب آن در نبرد علیه اوستروگوت‌ها[۹]، در ایتالیا، از سیسیل با کمترین درگیری محافظت کرد و اندک زمانی بعد برای مقابله با شورشی در افریقا، ناپل و رم را گرفت. در ۵۳۷م با دلاوری، خلاقیت و فرماندهی درخشان خود از رم دربرابر محاصرۀ گوت‌ها دفاع کرد، و پس از عقب‌راندن گوت‌ها از دیوارهای رم، به آنان حمله برد و ویتیگس[۱۰]، شاه گوت‌ها، را در راونا[۱۱] به تسلیم واداشت. گوت‌ها به او پیشنهاد امپراتوری روم غربی را دادند که نپذیرفت. بلیزاریوس، با وجود وفاداری، برای یوستی‌نیانوس رقیبی بالقوه بود و از همین‌رو او را به مصاف با ایرانیان در شرق گسیل داشت. بلیزاریوس ظرف ۳ سال با ترفندهای جنگی و با کمترین درگیری توانست سرزمین‌های ازدست‌رفتۀ روم در سوریه و بین‌النهرین[۱۲] را بازپس گیرد. گوت‌ها با سوءاستفاده از غیبت او سر به شورش برداشتند. یوستی نیانوس درپی‌اش فرستاد اما چون هنوز به او بدگمان بود، برای نابودی کامل مملکت گوت‌ها سپاهیان کافی در اختیارش قرار نداد. پس از پنج سال نبردِ بی‌حاصل، فرماندهی بلیزاریوس را لغو کرد و نارسس[۱۳] را بر جای او نشاند که در جنگ پیروز شد. در ۵۵۹م بلیزاریوس از نو به خدمت فراخوانده شد تا با لشکری از اسلاوها[۱۴] و بلغارها، که به مویسیا[۱۵] و تراکیه[۱۶] تجاوز کرده و به دیوارهای قسطنطنیه رسیده بودند، مبارزه کند. اما با آن‌که پایتخت را نجات داد همچنان مورد حسد امپراتور بود تا این‌که در ۵۶۲م به اتهام خیانت زندانی شد. بعداً آزاد شد، اما دیگر به خدمت در ارتش امپراتوری فراخوانده نشد تا این‌که در ۱۳ مارس ۵۶۵م درگذشت.