بوین، دره

بویْن، درّه (Boyne Valley)

درّه بویْن
نام فارسی	درّه بویْن
کشور	ایرلند
نام لاتین	Boyne Valley
موقعیت	بخش میت
کاربری	گورستان
زمان ساخت	3100پ‌م تا 1800پ‌م

بويْن، درّه

گورستان وسیعی مربوط به فرهنگ عصر نوسنگی و مفرغ در درّۀ بوین، واقع در بخش میت، جمهوری ایرلند. این درّه یکی از جالب‌توجه‌ترین مکان‌های ماقبل تاریخی اروپا است، و بقایای چهار تل‌گور (پشته‌های تدفینی) عظیم شامل گورهای معبردار و اتاقک‌های تدفین در نیوگرینج، نوت، و داوت در کنار رود بوین میان اسلین و دروئیدا، و در فورناکس هیل، در ۲۰کیلومتری جنوب شرقی، از زیر خاک بیرون آورده شده‌اند. این بناها، که قدمتشان به دوره‌ای از ۳۱۰۰پ‌م تا ۱۸۰۰پ‌م می‌رسد، نمونه‌های چشم‌گیری از کنده‌کاری‌های انتزاعیِ کلان‌سنگی را به نمایش می‌گذارند و دست‌ساخت‌های متعددی از عصر مفرغ و عصر آغازین مسیحیت را آشکار ساخته‌اند. منظور اصلی از احداث این بناها، به‌عنوان مرکز برگزاری آیین‌ها یا تدفین اعضای خاندان سلطنتی، معلوم نیست، اما همارایی دقیقشان با انقلابین زمستانی (۲۱ دسامبر، ۳۰ آذر) نشان می‌دهد که از آن‌ها شاید به‌منزلۀ تقویم استفاده می‌شده است. نیوگرینج، که قدمتش به ۳۱۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد، قدیمی‌ترین رصدخانۀ شناخته‌شدۀ جهان را در خود دارد. تل‌گورِ آن، با قطر ۸۰ متر و ارتفاع ۹ متر، پوششی از کوارتز سفید درخشان دارد که خُرده‌سنگ‌های گرانیت آن را برجسته کرده‌اند. پشته با ۹۷ سنگ جدول محصور شده است و زمانی ۳۸ ستون سنگی یکپارچه‌ای آن را احاطه کرده بود که از آن‌ها فقط دوازده تک‌سنگ باقی‌مانده‌اند. معبری به طول ۲۰ متر از محل ورودی به اتاقِ مرکزیِ پیش‌آمده‌ای به ارتفاع شش متر منتهی می‌شود؛ روزنه‌ای باریک امکان می‌دهد که نور خورشید فقط در هنگام انقلابین زمستانی (۲۱ دسامبر، ۳۰ آذر) به درون اتاق بتابد. سه طاقچۀ کوچک اتاق حاوی سنگ‌های مجوّفی است که استخوان‌های سوزانده‌شدۀ جسد انسانی و هدیه‌های نذری در آن‌ها گذاشته می‌شدند. علایم هندسی تزیین سنگ‌های جدول و سطوح دیگرند، ازجمله یک طرح مارپیچ سه‌لایی در سنگ آستانهنقش بسته است. نوت بزرگ‌ترین محل تجمع هنر کلان‌سنگی در اروپا است، مشتمل بر شکل‌های لوزی، مربع، نمادهای خورشید، طرح‌های مثلث، خطوط جناغی، و قوس‌های هم‌مرکز ـ که از ویژگی مکان‌های باستانی برتانی نیز به شمار می‌رود. یک طرح نقطه‌چین غیرعادی به کنده‌کاری‌هایی شباهت دارد که در مالت یافت شده‌اند. تلِ سنگ‌چینی شده حاوی دو گورِ معبردارِ وسیع است به طول ۳۴ متر و ۴۰ متر، و هفده آرامگاه اقماری آن را احاطه کرده‌اند. شواهدی یافت شده‌اند دال بر این که این گورپشته از زمان ساخته شدن حدود ۳۰۰۰ـ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد، تا قرن ۱۴م پیوسته در اشغال بوده است. تل‌سنگ دات دو گور معبردار را احاطه می‌کند، اما از حمله‌های وایکینگ‌ها و غارت‌گرانِ سنگ‌ها در امان نمانده است. معبر غربی به اتاقک چلیپاشکلی گشوده می‌شود که دیوار فرورفته‌ای دارد و به مجموعه‌ای از حجره‌های کوچک می‌انجامد؛ این شیوۀ مقبره‌سازی ویژگی منحصربه‌فرد این محل است. فورناکس هیل دارای گور معبردار بزرگی است که در ۲۲۰۰ تا ۱۸۰۰ سال پیش از میلاد بنا نهاده شده است. سه کاودیوار (طاقچه) در اتاقک تدفین نقش‌مایه‌های جناغی دارند و بر روی یکی از سنگ‌ها چهره‌ای انسانی کنده‌کاری شده است.

 

---