بیوک احمری
بیوک احمری (تبریز 21 فروردین 1299- 5 آبان 1387ش)
| بیوک احمری | |
|---|---|
| زادروز |
تبریز 21 فروردین 1299ش |
| درگذشت | 5 آبان 1387ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | هنرستان صنعتیِ تبریز |
| شغل و تخصص اصلی | گرافیست |
| شغل و تخصص های دیگر | کاریکاتوریست |
| لقب | پدر گرافیک تبلیغاتی ایران |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه‌سازی |
نقاش، طراح گرافیک و کاریکاتوریست ایرانی. پس از گذراندن دوره‌ی ابتدایی (در مدرسه‌ی کمال) و متوسطه (در مدرسه‌ی حکمت)، در 16 سالگی به هنرستان صنعتیِ تبریز (در اداره‌ی کل صناعت و فلاحت آن زمان) رفت و دوره‌ای را زیر نظر اساتیدی چون رسام_ارژنگی و طاهر خوش‌نویس گذراند. پیش از آن نیز در شش‌سالگی خوش‌نویسی را نزد پدرش آموخت. مهاجرت به تهران در سال 1321 آغاز فعالیت‌های جدی بیوک احمری بود. افتتاح آتلیه‌ی هنری شخصی با نام "آتلیه هنرهای زیبا"، اجرای اولین چاپ سیلک‌اسکرین (چاپ برجسته) در ایران، تاسیس "آتلیه فاکوپا" و "آتلیه آرم" از جمله فعالیت‌های احمری در سال‌های نخست حضورش در تهران بوده است.
او در سال 1328 به عنوان نقاش آزمایشگاه در وزارت کشاورزی استخدام شد. مهارت احمری در کشیدن آثار هنرمندان پیشین به حدی بود که آثار او را به اشتباه در اروپا به جای نسخه‌های اصل آثار لطفعلی صورتگر شیرازی و کمال‌الدین بهزاد فروختند. از دیگر فعالیت‌های احمری می‌توان به تدریس در کتابخانه‌ی مرعشی در زمینه‌ی مرمت جلد کتاب، آموزش تشعیر و تذهیب، همکاری با میراث فرهنگی آذربایجان و همکاری با نشریاتی چون سپید_و_سیاه و امید ایران، و نشریات طنز و کاریکاتور با اسامی مستعار "شیوا فرزین" اشاره کرد. کاریکاتورهای احمری به دلیل مضامین سیاسی‌شان، با فشاری که از طرف پلیس وارد شد، از سال 1332 دیگر منتشر نشدند. او به هنرهای سنتی ایران ارادت داشت و در رشته‌های طراحی فرش و گلیم، نقاشی پشت شیشه، تذهیب، نقاشی قهوه‌خانه‌ای، تشعیر و جلدسازی و مرمت آثار قدیمی نیز تبحر داشت.
احمری در دهه‌ی 1340 همکاری‌اش با محمد بهرامی را در آتلیه‌ی فاکوپا آغاز کرد که اصلی‌ترین ثمره‌ی این همکاری، انتشار شاهنامه‌ی امیرکبیر بود. طراحی تعدادی از مینیاتورها، نظارت فنی چاپ و لیتوگرافی آن برعهده احمری بود. آیدین_آغداشلو درباره‌ی او می‌گوید:
"احمری از هنرمندان خودآموخته در زمینه‌ی گرافیک بود. نقاشانی که در دوران رضاشاه کار می‌کردند، هیچ کدام توانایی‌های احمری را نداشتند. او با این نقاشان آشنایی کاملی داشت و قطعاً نقاشی را با رسام ارژنگی و میرمصور آغاز کرده بود و بعدها به استقلا‌ل در شیوه‌ی خودش رسیده بود. در عین این‌که به صواب بر هنرهای سنتی احاطه داشت، با نقاشی غربی هم آشنا بود. کارهای متفاوتی کرد. کاریکاتور کشید، گرافیکش مورد علا‌قه‌ی مردم بود و خلا‌صه این که آثار احمری در دوره‌ی او تعیین‌کننده بودند."
دغدغه‌ی معاش او را به سمت گرافیک و استفاده از آن در تبلیغات کشاند. برترین آثار گرافیکی تبلیغاتی دهه‌های 1330، 1340 و 1350 مربوط به کارهای بیوک احمری هستند. تبلیغ چای گلستان، تابلوی کفش ملّی، عکس‌برگردان توریست، تابلوهای دیواری و اتوبوسی خودکار بیک، جعبه ساعت سیکو، چاپ تبلیغ روغن نباتی گلنار، روغن نباتی شاه‌پسند و بسیاری دیگر از آثار گرافیکی، از جمله‌ی کارهای این هنرمند در آن دوران بودند. به خاطر همین فعالیت‌ها، احمری به "پدر گرافیک تبلیغاتی ایران" معروف است. از جمله شاگردان او می‌توان به آیدین آغداشلو، مجید فدائیان، پروین حیدری‌نسب و محمد طریقتی اشاره کرد.
منابع:
- گلستان هنر10: زندگی و آثار بیوک احمری (کیانوش معتقدی- پیکره، 1393)
- http://yon.ir/6A5MJ