تئوسوفی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تِئوسوفی (theosophy)
(یا: تئوزوفی) فلسفه‌ای دینی با تعلقات عرفانی که پیشینه‌اش به یونان باستان بازمی‌گردد. اصطلاح تئوسوفی از دو ریشۀ یونانی «تئوس[۱]» به‌معنای خدا، و «سوفیا[۲]» به‌معنای خرد و حکمت ساخته شده است، و معمولاً به «حکمت الهی» ترجمه می‌شود. تئوسوفی در دوران جدید، بیشتر از طریق انجمن تئوسوفی شناخته شده است. بلاواتسکی که زنی از اشراف روسیه[۳] بود، پس از سال‌ها سیر و سلوک عارفانه در کشورهای اروپایی و خاورمیانه، در ۱۸۷۳ به امریکا مهاجرت کرد، و در ۱۸۷۵ به‌همراه هنری استیل آلکُت[۴]، وکیل دعاوی و روزنامه‌نگار امریکایی، انجمن تئوسوفی را بنیاد نهاد. آن دو سپس به هند عزیمت کردند، و نهایتاً فعالیت خود را در آن دیار در نزدیکی مَدرَس[۵] استقرار بخشیدند. این محل همچنان مرکز بین‌المللی انجمن تئوسوفی است. تئوسوفی هرچند از آراء فلاسفۀ متقدم و متأخر، از فیثاغورس[۶] و افلاطون و فلوطین[۷] تا جوردانو برونو[۸] و فریدریش شلینگ[۹] تأثیر پذیرفته، ولی مهم‌ترین منبع تغذیۀ آن، آیین‌های هندی وِداها[۱۰]، و اوپانیشادها[۱۱] و نیز عرفان اسلامی، و بودیسم[۱۲] و تائوئیسم[۱۳] بوده است.



  1. theos
  2. sophia
  3. Russia
  4. Henry Steel Olcott
  5. Madras
  6. Pythagoras
  7. Plotinus
  8. Giordano Bruno
  9. Friedrich Schelling
  10. Vedas
  11. Upanishads
  12. Buddhism
  13. Taoism