تاریخ ایران کیمبریج
تاریخِ ایرانِ کِیْمْبریج
کتابی در تاریخ و جغرافیای تاریخی ایران به زبان انگلیسی تألیف جمعی از مستشرقان در سلسلۀ انتشارات دانشگاه کیمبریج. طرح تألیف این کتاب را نخستین بار در ۱۹۵۹/۱۳۳۸ش، آرتور. ج. آربری، استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه کیمبریج، با حمایت مالی ایران بنا نهاد. در این کتاب اوضاع جغرافیایی، بوم‌شناسی، تاریخ سیاسی، مذهبی، فلسفی، اقتصادی، علمی و هنری ایران را از زمان مادها تا ۱۳۵۹ش گروهی از ایران‌شناسان ایرانی، مانند دکتر عبدالحسین زرین‌کوب، دکتر سید حسین نصر، دکتر محمود صناعی، و آیت‌الله مرتضی مطهری، و غیرایرانی بررسی کرده‌اند. این کتاب هفت جلد است: ۱. سرزمین ایران با ویرایش ویلیام. ب. فیشر (کیمبریج، ۱۹۶۸) به ترجمۀ فارسی مرتضی ثاقب‌فر (تهران، ۱۳۸۴)؛ ۲. دوران مادی و هخامنشی با ویرایش ایلیا گرشوویچ و چند تن دیگر (کیمبریج، ۱۹۸۵)؛ ۳. تاریخ ایران، از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی با ویرایش احسان یارشاطر در دو بخش (کیمبریج، ۱۹۸۳) به ترجمۀ فارسی حسن انوشه (تهران، ۱۳۶۸، ۱۳۷۷)؛ ۴. تاریخ ایران، از فروپاشی دولت ساسانیان تا آمدن سلجوقیان با ویرایش ریچارد نلسون فرای (کیمبریج، ۱۹۷۵) به ترجمۀ فارسی حسن انوشه (تهران، ۱۳۷۲)؛ ۵. تاریخ ایران، از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان با ویرایش جی. آ. بریل (کیمبریج، ۱۹۶۸) به ترجمۀ فارسی حسن انوشه (تهران، ۱۳۶۳)؛ جلد ۶: دوران تیموریان و صفویان با ویرایش لارنس لاکهارت و پیتر جکسون (کیمبریج، ۱۹۸۶) و ترجمۀ فارسی یعقوب آژند در دو بخش: تاریخ ایران در دورۀ تیموریان (تهران، ۱۳۷۹) تاریخ ایران در دورۀ صفویان (تهران، ۱۳۸۰)؛ ۷. از آغاز حکومت نادرشاه افشار تا ۱۳۵۹ش با ویرایش پیتر ایوری، گاوین همبلی، چارلز ملویل. فصل‌هایی از این مجلد را عباس مخبر با عنوان سلسلۀ پهلوی و نیروهای مذهبی به فارسی برگردانده است (تهران، ۱۳۷۱).