تسونامی
تِسونامی (tsunami)
(یا: سونامی، واژه‌ای ژاپنی به معنای «موج بندرگاه») موجی اقیانوسی، حاصل از حرکت‌های عمودی کف دریا بر اثر زمین‌لرزه[۱] یا فعالیت آتشفشانی، یا زمین‌لغزه[۲]های بزرگ زیر آبی. در تسونامی، برخلاف موج‌هایی که بادهای سطحی ایجاد می‌کنند، تمام عمق آب در حرکت موجی دخیل است. در دریاهای آزاد، تسونامی به شکل چندین موج پی‌درپی با ارتفاعی کمتر از یک متر مشاهده می‌شود که با سرعتی حدود ۶۵۰ـ۸۰۰ کیلومتر حرکت می‌کنند. سرعت امواج تسونامی در نواحی کم‌عمق ساحلی کاهش می‌یابد، اما ارتفاع آن‌ها در بعضی موارد تا پانزده متر، و در موارد نادر بیش از ۳۰ متر، افزایش می‌یابد. این امواج نواحی ساحلی را درهم می‌کوبند و خسارت‌های جانی و مالی سهمناک به بار می‌آورند. پیش از رسیدن هر موج ممکن است آب نواحی ساحلی ناگهان فروکش کند. استفاده از اصطلاح «موج کشندی[۳]» به جای تسونامی گمراه کننده است، زیرا نیروهای گرانشی‌ای که سبب پیدایش امواج کشندی می‌شوند، در تسونامی نقشی ندارند.