تودیمان، فرانیو (۱۹۲۲ـ۱۹۹۹)
تودیمان، فرانیو (۱۹۲۲ـ۱۹۹۹)(Tudjman, Franjo)
| فرانیو تودیمان Franjo Tudjman | |
|---|---|
| زادروز |
ولیکو ترگوویستسه، کرواسی ۱۹۲۲م |
| درگذشت | ۱۹۹۹م |
| ملیت | کرواسیایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مدرسه عالی نظامی در بلگراد، دکتری دانشگاه زاگرب |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| شغل و تخصص های دیگر | مورخ |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
مورخ و رهبر ملی‌گرای کروات. از ۱۹۹۰ رئیس‌جمهور کرواسی بود. در سِمَت رهبر حزب متمایل به راست اتحاد دموکراتیک کرواسی[۱]، مبارزه برای استقلال کرواسی را رهبری کرد. درخلال جنگ داخلی (۱۹۹۱ـ۱۹۹۲)، سپاهیان او به‌سبب نداشتن تسلیحات و برتری نظامی ارتشِ فدرالِ تحت سلطۀ صرب‌ها از پیشروی بازماندند، اما درپی برقراری آتش‌بس موفقیت‌آمیزی که با مذاکرات تحت نظارت سازمان ملل متحد[۲] در ژانویۀ ۱۹۹۲ به انجام رسید، استقلال کرواسی به‌رسمیت شناخته شد. تودیمان در اوت ۱۹۹۲ و اکتبر ۱۹۹۵ دوباره به ریاست جمهوری رسید و به‌رغم ابتلا به سرطان معده، در ژوئن ۱۹۹۷ نیز رئیس‌جمهور شد. سرانجام در دسامبر ۱۹۹۹ درگذشت، در حالی‌که هنوز مقام ریاست جمهوری را برعهده داشت. تودیمان در ولیکو ترگوویستسه[۳]، واقع در کرواسی، زاده شد. در مدرسۀ عالی نظامی[۴] در بلگراد[۵] بود و برای دریافت دانشنامۀ دکتری در دانشگاه زاگرب[۶] درس خواند. درخلال جنگ جهانی دوم، به نیروی پارتیزانی تیتو[۷] پیوست و پیش از ترک ارتش (۱۹۶۰) به درجۀ سرلشکری رسیده بود. در ۱۹۶۷ به‌سبب نوشته‌های دارای مضامین ملی‌گرایی کرواتی از اتحادیۀ کمونیست‌های یوگسلاوی[۸] اخراج شد و او را برای فعالیت‌های تجزیه‌طلبانه‌اش زندانی کردند (۱۹۷۲ـ۱۹۷۴) و (۱۹۸۱ـ۱۹۸۴). در ۱۹۹۰ در رأس یک جنبش ملی‌گرای ضد صربستان رئیس‌جمهور شد. به‌سبب رفتار تردیدآمیزش درخلال جنگ داخلی (۱۹۹۱ـ۱۹۹۲) از او انتقاد کردند؛ با وجود این، به‌رغم تصمیم بسیاری از رزمندگان در دسامبر ۱۹۹۱ برای جنگیدن زیر پرچم گروهِ دست راستی افراطی و مجهزترِ ملی‌گرایان کروات، تودیمان پشتیبانی علنی اکثریت کروات‌ها را حفظ کرد. تودیمان با تخطّی از توافق‌نامۀ صلحِ ۱۹۹۲ سازمان ملل، برای تصرف منطقۀ تحت تصرف صرب‌ها در برون‌بوم مورد منازعۀ کراینا[۹] حمله‌ای به‌راه انداخت (۱۹۹۳)، و نیز حملات بیشتری را به اسلاوونیا[۱۰]ی غربی و کراینا ترتیب داد (۱۹۹۵)، که بیش از ۱۵۰هزار صربی را آواره کرد و ظاهراً با نقض گستردۀ حقوق بشر همراه بود. در اوت ۱۹۹۵ کراینا را از چنگ صرب‌ها خارج کردند و متعاقباً، صربستان با پس‌دادن تدریجی اسلاوونیای شرقی موافقت کرد. تودیمان به‌منظور کسب حمایت مردم از ادامۀ سیاست‌های نظامی‌گرانۀ خود، در اکتبر ۱۹۹۵ انتخابات زودرس را برگزار کرد؛ بار دیگر او را به ریاست جمهوری برگزیدند، اما برخلاف امیدواری‌های او، فقط یک‌سوم آرا را کسب کرد.