حاجی جمال فومنی
حاجی جمال فومنی
حاکم گیلان و از بزرگان آن جا در نيمۀ دوم قرن 12ق. از اولاد امیره دباج گیلانی که بزرگ مردی با حشمت و جلال بوده است.
در 1168ق، هنگامی که محمد حسن خان قاجار پس از استیلا بر مازندران، با سپاهی عظیم از راه ساحل به گیلان لشکر کشيد، حاجی جمال که حاکم رشت بود، ابتدا مدتی مقاومت کرد اما در ادامه مجبور به اطاعت از او شد چرا که جمعی از مردم آن ولايت که با حاجی جمال دشمنی داشتند، با محمد حسن خان سازش کرده و راه ورود را بر لشکر او گشودند.
حاجي جمال که از حفظ و حراست آن ولايت عاجز شده بود، به ناچار قبول اطاعت کرد و در سلک پيروان او درآمد. محمدحسن خان پس از اخذ مال و گرفتن منال و سرکیسه کردن حاجی جمال، دوباره حکومت گیلان را مثل سابق به او واگذار کرد
و جماعت عمارلو را که به شرارت مشهور بودند و در آن ولايت مسکن داشتند، تنبيه کرد و از راه قزوين، طالقان و تنکابن به مازندران بازگرداند.
محمد حسن خان برای داشتن نفوذ در آن نواحی، حتی خواهر حاجی جمال را به نکاح خود درآورد.
حاجی جمال در زمان به قدرت رسیدن کریم خان وکیل نیز همچنان بر مسند قدرت باقی ماند و از حکومت گیلان معزول نشد. او پس از بازگشت از سفر حج در حدود 1173ق، به دست اشرار رشت کشته شد و پسرش هدایت الله خان جانشین اش شد.