حماد راویه

حَمّاد راویه (کوفه ۷۵ـ۱۵۵ق)
(نام اصلی: ابوالقاسم حَمّاد بن ابی لیلی) راوی و شاعر معروف عرب. اگرچه به زندقه متهم بود، مانوی‌بودن (زندقه) او محتمل نیست، هرچند که هیچ چیز در نظرش تقدس نداشت. حمّاد اشعاری فراوان سروده که آن‌ها را به دروغ، به شاعران پیش از اسلام نسبت داده است. هِشام بن عبدالملک و ولید بن یزید او را به‌سبب لطایف و ظرایفی که از عصر جاهلیت می‌دانست، دوست می‌داشتند. چون حکومت به عباسیان رسید، ستارۀ بخت او نیز افول کرد. ابن سَلّام می‌گوید که حماد نخستین گردآورندۀ شعر عربی است و می‌افزاید که او به‌رغم دانش بسیار، ناموثق است. مُفَضَّل ذَبّی، او را متهم می‌کند که با جعلیات استادانه‌اش سنت شعر بدوی را از بنیاد ویران کرده است. حماد را عموماً گردآورندۀ معلقات دانسته‌اند؛ موثق‌ترین حدس این است که حماد این هفت قصیدۀ جاهلی را از مجموعۀ معاویه نقل کرده است.