خزه شکل
خَزِه‌شکل (Bryozoan)
جانورانی گیاه‌مانند از شاخۀ خزه‌شکلان[۱]. یاخته‌های آن‌ها با جوانه‌زدن دایمی ایجاد کلنی می‌کنند. ۴,۳۰۰ گونۀ شناخته‌شده از آن‌ها یافت شده است. اکثر آن‌ها دریایی‌اند، امّا بسیاری از آن‌ها نیز در آب شیرین یافت می‌شوند. کلنی‌ها تنوع وسیعی از لحاظ شکل و عادت زندگی نشان می‌دهند و به‌شکل صفحه‌ای، صخره‌ای، توده‌ای، برگه‌های پهن، یا شاخه‌ای دیده می‌شوند. بافت و جنس کلنی‌ها ممکن است ژلاتینی، شاخی، قابل انعطاف، یا سنگی باشد. نمونۀ فراوان آن‌ها، Flustra foliacea، خزه‌شکل پهن‌برگ[۲] یا حصیر دریاست که در تودۀ جلبک‌های سواحل شنی مناطق معتدل یافت می‌شود. شاخه‌های جانبیِ شاخی و قهوه‌ای آن‌ها از پایه‌ای مسطح و باریک جدا می‌شوند و با جعبه‌ای مستطیل‌شکل یا یاخته‌های زئوسیا[۳] شبکه‌ای را می‌سازند که هر یاخته در آن سرپوشی دارد و از درون آن تاجی از بازوهای گیرنده بیرون می‌آید. این تاج غذا را از جریان آب به طرف دهان هدایت می‌کند. تولیدمثل از طریق تخم‌هایی صورت می‌گیرد که به جنین‌های مژه‌دار تبدیل می‌شوند. جنین‌ها بعد از چند ساعت شناکردن ثابت می‌شوند، جوانه می‌زنند و کلنی جدیدی را می‌سازند. plumatella repens نمونه‌ای از گونه‌های آب شیرین است. در ۱۹۹۳، خزه‌شکل متحرک خاصی شناسایی شد که کلنی‌های آن به‌صورت توپ‌های شناور سه‌سانتی‌متری از یخ‌های قطب جنوب جدا شدند.