دررفتگی

دَررَفتگی (dislocation)

جابه‌جاشدن استخوان‌های تشکیل‌دهندۀ یک مفصل. این جابه‌جایی باعث درد، تورم، کاهش عملکرد مفصل، و تغییر شکل آن می‌شود. علت دررفتگی معمولاً تصادف است، ولی ممکن است ناشی از بیماری باشد یا به‌صورت مادرزادی (دررفتگی قبل از تولد) بروز کند. درمانِ این عارضه برگرداندن استخوان‌ها به حالت اولیه است که با دستکاری مفصل، تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی، ممکن می‌شود. دررفتگیِ شانه و آرنج موارد شایع دررفتگی‌اند. ممکن است ضمن دررفتگی شکستگی نیز واقع شود. دررفتگی ممکن است کامل یا جزیی باشد. اگر در محل دررفتگی پوست سالم باشد، دررفتگی ساده، و اگر استخوانِ جابه‌جا شده باعثِ پارگی پوست شود، دررفتگی مرکب نامیده می‌شود. دررفتگیِ عارضه‌دار جابه‌جایی استخوان با آسیب‌دیدگی شدید بافت‌های نرم اطراف یا شکستگی استخوان است. عمل اصلاح دررفتگی جا انداختن نامیده می‌شود. در مواردِ دررفتگی مادرزادی سر استخوان ران، در یک یا هر دو پا، این استخوان نسبت به استخوان لگن در وضعیت طبیعی قرار ندارد. علت این عارضه آسیب‌دیدگی نیست، بلکه علت رشد نابجای استخوانی است. این حالت در دخترها شایع‌تر است و کمی پس از تولد با احساس «تق» در مفصل مبتلا تشخیص داده می‌شود. برای درمان باید پا به حالتی قرار گیرد که سر استخوان ران در محل مناسب، روی استخوان لگن، ثابت شود. این امر گاه با گچ‌گرفتن صورت می‌گیرد. گاه دررفتگی مادرزادیِ مفصل بالای ران تا زمان راه افتادن کودک تشخیص داده نمی‌شود. در این صورت، مشکل دررفتگی به‌صورت لنگیدن یا راه رفتن اردکی آشکار می‌شود. ممکن است اصلاح دررفتگی در این حالت نیاز به جراحی داشته باشد. درمان‌نکردن این نوع دررفتگی باعث بروز استئوآرتریت (آرتروز) شدید در مفصل بالای ران می‌شود.